دوره 7 (1399)
دوره 6 (1398)
دوره 5 (1397)
دوره 4 (1396)
دوره 3 (1395)
دوره 2 (1394)
دوره 1 (1393)
دوره 0 (1380-1392)
تعداد مقالات: 238
1. تبیین و مطالعه انتقادی فرضیه زبان فکر فودور
دوره 6، شماره 1 ، بهار و تابستان 1398، ، صفحه 1-30
چکیده
کارکردگراها مدعی شدند بایستی حالات ذهنی را در قالب نقش-های علّی‌ای (یا نقش‌های کارکردی) معینی تعریف کرد که این حالات در تبین چگونگی رفتار اندامواره در موقعیت‌های مختلف ایفا می‌کنند. جری فودور فیلسوف ... بیشتر
2. تنقیح مبانی اخلاق دینی و محتوای آن از منظر علامه طالقانی
دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1397، ، صفحه 1-26
چکیده
قانون طبیعی نظریه‌ای در عقل عملی است که در زمینه‌های عملی فلسفه و الاهیات از آن بحث می‌شود. نظریه الاهیاتی قانون طبیعی عهده‌دار تنقیح توصیه‌های اخلاقی خداوند است و دو خوانش حداقلی و حداکثری دارد. خوانش ... بیشتر
3. معنای فرهنگ (Kultur و Bildung) در فلسفۀ نقادی کانت
دوره 6، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1398، ، صفحه 1-18
چکیده
برداشت کانت از فرهنگ، عمدتاً به آثار متاخر او در حوزۀ تاریخ، انسان‌شناسی و غایت‌شناسی محدود شده است. همچنین به دلیل استعمال مبهم و نامنظم اصطلاحات Kultur و Bildung (و آمیختن آنها با مفاهیمی همچون Zivilisation و Erziehung) ... بیشتر
4. معنای علم: تحلیل و نقد برداشت پدیدارشناسانه از سیر تکوین علم در اندیشة هوسرل
دوره 1، شماره 1 ، بهار و تابستان 1393، ، صفحه 3-20
چکیده
ممکن است در برداشتی ساده‌نگرانه به نظر برسد سیر تکوین علوم معاصر از الگویی طبیعی و متعین پیروی می‌کند. ادموند هوسرل در کتاب بحران علوم اروپایی، این برداشت متداول را متزلزل می‌سازد. او با روشی خاص مفاهیم ... بیشتر
5. تلقی سینوی و صدرایی از حرکت در جوهر و عرض و چگونگی مواجه آنان با مشکل اینهمانی
دوره 1، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1393، ، صفحه 3-20
چکیده
فیلسوفان مسلمان در معنای حرکت در مقوله (جوهر و اعراض) احتمالات و تفسیرهای مختلفی را بیان کرده‌اند. در میان آنها دو تفسیر، از اهمیت بیشتری برخوردار است. بر اساس یک تفسیر که در این مقاله از آن به تلقی سینوی ... بیشتر
7. تجدید نظر افلاطون در وجودشناسی و معرفت‌شناسی پیش از محاورات دوره میانی
دوره 2، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1394، ، صفحه 3-24
چکیده
این مقاله در جستجوی اثبات این نکته است که برخی از مبانی و اصول معرفت‌شناختی و وجود‌شناختی افلاطون در فاصله میان محاورات دوره اولیه و دوره میانی تغییر کرده است. هر چند این نتیجه به نوعی به تقویت دیدگاه ... بیشتر
8. نقش معانی متعدد موجود در تمایز افراد در فلسفه ارسطو
دوره 3، شماره 1 ، بهار و تابستان 1395، ، صفحه 3-24
چکیده
چکیده تمایز افراد در فلسفة ارسطو بر پایة تفاسیر موجود در باب نسبت صورت و ماده، خواه سنتی یا رایج، همچون مسئله‌ای بنیادی ظاهر می‌شود. مقاله حاضر ضمن نقادی از این تفاسیر می‌کوشد تا تفسیری کاملاَ متفاوت ... بیشتر
9. اثبات خـدا و امکان مابعدالطبیعـه با توجه به نقدهای کانت
دوره 3، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1395، ، صفحه 3-18
چکیده
براهین اثبات خدا در دورة جدید اندیشة فلسفی غرب با چالش‌هایی روبرو شده است. نظام‌مندترین یورش نظری بر این براهین، توسط ایمانوئل کانت، در نیمة دوم قرن هجدهم میلادی صورت گرفت که عقل نظری از اثبات یا انکار ... بیشتر
10. معنای فوسیس در تفکر یونانی آغازین
دوره 4، شماره 1 ، بهار و تابستان 1396، ، صفحه 3-20
چکیده
هدف این مقاله روشن کردن معنا/معانی واژۀ فوسیس (طبیعت) در تفکر یونانی آغازین، با بررسی و تحلیل کاربردهای آن یا شواهد موجود در نوشته‌های کهن یونانی ـ اعم از فلسفی و غیر آن ـ است. اهمیتِ یافتن معنای واژگان ... بیشتر
11. بررسی نظریۀ تعریف به بسایط در فلسفه سهروردی
دوره 4، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1396، ، صفحه 3-22
چکیده
شیخ اشراق یکی از ناقدان جدی تعریف به ذاتیات ماهوی و به‌ویژه تعریف به حد است. او در آثار خود دو راه متفاوت را برای تعریف اشیاء معرفی می‌کند: در راه نخست، از تعریف موجودات نیازمند تعریف (مرکبات)، به اعراض ... بیشتر
12. واقع‌گرایی علمی و تعین ناقص نظریه‌ها
دوره 7، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399
چکیده
یکی از براهین ضدواقع‌گرایان علیه واقع‌گرایی علمی، برهان تعین ناقص است. بر مبنای این برهان، می‌توان تعداد نامتناهی توصیف تئوریک ناسازگار با یک‌دیگر دربارۀ عالم داشت در حالی که همگی در نتایج تجربی با ... بیشتر
13. بررسی و نقد نظریه حذف‌گرایی ماده‌باور
دوره 3، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1395، ، صفحه 19-42
چکیده
حذف‌گرایی ماده‌باور یکی از دیدگاه‌های مطرح در فلسفه ذهن است که بنا بر آن، روان‌شناسی عامیانه، به مثابه یک نظریه عرفی درباره رفتار انسان، نظریه‌ای کاذب است. یعنی، برخی یا تمام حالات ذهنی که روان‌شناسی ... بیشتر
14. آیا قضایای ناتمامیت گودل را می‌توان در مکانیک کوانتومی به‌کاربرد؟
دوره 6، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1398، ، صفحه 19-52
چکیده
مکانیک کوانتومی نظریه ای است که ساختار فکری بشر را دگرگون کرد. اما با وجود موفقیت ها ی زیاد آن از زمان اینشتین تاکنون عده ای در مورد کامل بودن آن دارای شک ، تردید و شبهه هستند. یکی از راه هایی که عده ای کامل ... بیشتر
15. تاریخ‌نگاری برون‌گرایانة علم: بازخوانـی تـز هِسـن ـ گروسمـان
دوره 1، شماره 1 ، بهار و تابستان 1393، ، صفحه 21-44
چکیده
مقاله‌ای که بوریس هسن در 1931 منتشر کرد، توجه مورخین علم را به عوامل اجتماعی و ایدئولوژیک در شکل‌دهی تاریخ علم جلب کرد. این مقاله نوع جدیدی از تاریخ‌نگاری علم را ایجاد نمود که تاریخ‌نگاری برون‌گرا نامیده ... بیشتر
16. عقل‌گـرایی اعتدالـی ـ انتقـادی در پذیرش باورهای دینی
دوره 1، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1393، ، صفحه 21-38
چکیده
در ارزیابی باورهای دینی کسانی قائل شده‌اند که یک شخص در صورتی مجاز به پذیرش یک باور است که برای آن برهانی داشته باشد که همه عقلای عالم را قانع کند، یا گفته‌اند فرد باید برای همه باورها و اعمال خود برهان ... بیشتر
17. باور دینی و شناخت افلاطونی
دوره 2، شماره 1 ، بهار و تابستان 1394، ، صفحه 21-36
چکیده
در جستجوی بهترین راه ممکن برای آزمون و تأیید باورهای دینی، نخست نسبت شناخت افلاطونی با شناخت‌های عقلی و تجربی‌تبیین شده است. سپس نشان داده شده است که چگونه از آموزه‌های افلاطونی برای تبیین پدیده‌ها ... بیشتر
18. بررسی کارایی «تعریف به ذاتیات» با تأملـی در پیش‌فرض‌های فلسفـی آن
دوره 4، شماره 1 ، بهار و تابستان 1396، ، صفحه 21-40
چکیده
تعریف به ذاتیات طیف وسیعی از تعریفات منطقی را شامل می‌شود. ذاتیات در تعریفات حدّی (اعم از حدّ تام و ناقص) و تعریفات رسمی (اعم از رسم تام و بعضی از رسم‌های ناقص) و بعضی دیگر از اقسام تعریف که در این مقاله ... بیشتر
19. نسبت حکمت عملی با شاخه‌های آن در اندیشه فارابی
دوره 4، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1396، ، صفحه 23-36
چکیده
یکی از مسائل مطرح در بحث از ماهیت علم‌شناختی دانش‌ها و به گونه خاص در بحث از جایگاه و طبقه‌بندی دانش‌ها، نسبت دانش‌ها با دانش عامِ مشتمل بر آنها و یا به دیگر سخن چگونگی اطلاق دانش عام بر دانش‌های جزئی ... بیشتر
20. انسجام «معرفت تصوّری» و «معرفت تصدیقی» به باری تعالی، در پرتو تحلیل گزارة «کمال معرفته التصدیق به» از خطبة اول نهج البلاغه
دوره 2، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1394، ، صفحه 25-42
چکیده
بخش اول از نخستین خطبۀ نهج البلاغه، بیانی برهانی در توصیف و تبیین مراتب دین، معرفت، اخلاص و توحید باری تعالی است. امیر‌المومنین علیه السلام در عبارت «کمال معرفته التصدیق به» از این خطبه، به بیان ... بیشتر
21. شهود ایده‌ها بر اساس نظریه رؤیت افلاطون
دوره 3، شماره 1 ، بهار و تابستان 1395، ، صفحه 25-42
چکیده
چکیده نظریه مثل افلاطون، به عنوان محور فلسفه او مبتنی بر استدلالات و مباحثات نظری (در مقابل ابتناء بر الهام و شهود) ایده‌ها را موجودات حقیقی معقول و آحاد تبیین‌گر کثرت عالم معرفی می‌کند که هم شرط لازم ... بیشتر
22. فرگه، عالم سوم و افلاطون‌گرایی در فلسفه او
دوره 5، شماره 1 ، بهار و تابستان 1397، ، صفحه 27-40
چکیده
در این نوشتار نگارنده به دنبال آن است که با بررسی اجمالی عالم مثال و موجودات متعلق به آن و همچنین تشریح جزئیات و ویژگی آن موجودات در برابر موجودات عالم مادون خط افلاطون، مقایسه‌ای داشته باشد با ایده اصلی ... بیشتر
23. چرخش زبانیِ فرگه: چگونگی و تاثیرات آن
دوره 6، شماره 1 ، بهار و تابستان 1398، ، صفحه 31-48
چکیده
اهمیّت و نقش زبان طبیعی در فلسفه بر کسی پوشیده نیست. ارسطو برای نظام بخشی به منطق و ارائه قواعد آن به میزان قابل توجهی متکی به زبان طبیعی بود به گونه‌ای که قوانین منطقی خود را در چارچوب همین زبان مطرح کرد. ... بیشتر
24. چگونگی تعریف خداوند از دیدگاه ابن سینا
دوره 7، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399
چکیده
از آنجا که خداوند فاقد ذاتیات ماهوی است تعریف او به ذاتیات ماهوی ممکن نیست. پرسشی که در این مقاله به آن پاسخ داده‌ایم این است که آیا می‌توان خداوند را به جز ذاتیات، به گونه ای دیگر تعریف کرد؟ پاسخ ابن ... بیشتر
25. اصول وجودـ معرفت‌شناختی محاورات اولیه افلاطون
دوره 2، شماره 1 ، بهار و تابستان 1394، ، صفحه 37-54