نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
پژوهشگر منطق و فلسفه در موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی و حوزه علمیه قم، قم، ایران.
چکیده
یکی از مسائل مطرح در بحث از ماهیت علمشناختی دانشها و به گونه خاص در بحث از جایگاه و طبقهبندی دانشها، نسبت دانشها با دانش عامِ مشتمل بر آنها و یا به دیگر سخن چگونگی اطلاق دانش عام بر دانشهای جزئی زیر مجموعه آن است. این بحث به ویژه درباره نسبت حکمت عملی با دانشهای تحت آن در نگاه فارابی از اهمیت خاص برخوردار است؛ زیرا فارابی بر خلاف دیگر حکما، حکمت عملی را نه چند دانش، بلکه یک دانش میشمارد و در جایی هم که فلسفه عملی را به دو صنف تقسیم میکند مرادش از این دو صنف نه دو قسم از اقسام مشهور دانشهای حکمت عملی یعنی اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن است. نوشتار حاضر با تمرکز بر این مسئله تلاش دارد تا پس از بیان سخنان فارابی درباره اقسام دانش و نوع رابطه دانشها با یکدیگر از حیث وحدت و تعدد و چگونگی ارتباط دانشهای متعدد با هم، به بررسی دیدگاه فارابی درباره ماهیت حکمت عملی و نوع ارتباطش با دانشهای زیر مجموعه آن بپردازد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
The Relation of Practical Philosophy and its Branches in Farabi's Thought
نویسنده [English]
- Mohammad Ali Noori
Level Four Seminary Graduate, researcher in the fields of logic and philosophy, Qom, Iran.
چکیده [English]
One of the issues raised in the discussion concerning the nature of cognitive of science of knowledge, especially, in the discussion of the status and classification of knowledge, is the relation of the sciences to the general knowledge contained therein, or to other words how to apply the general knowledge to the subsidiary sciences. In Farabi's view, this discussion is particularly important in relation to the practical philosophy and its underlying knowledge; because unlike other philosophers, Farabi considers practical philosophy not as several sciences but as one science, and wherever he divides practical philosophy into two classes, he refers to these two classes, not as two types of the famous types of practical philosophy that is ethics, domestic politics and politics. The present article focuses on this issue, and after addressing Farabi's statements on the types of knowledge and the type of relationship of knowledge in terms of unity, multiplicity, and how multiple sciences relate to one another, examines Farabi's view of the nature of practical philosophy and its relation to the knowledge of its subsets.
کلیدواژهها [English]
- practical philosophy
- Civic Science
- Multiple Sciences
- General and Partial Science
- Components of Unified Science
- FARABI
1. ابنسینا، حسینبنعبدالله (1404ق)، مدخل منطق شفاء، مراجعه ابراهیم مدکور، قم: انتشارات کتابخانه آیتالله مرعشی.
2. _____ (1364)، النجاة، تصحیح محمدتقی دانشپژوه، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
3. ارسطو (1385)،اخلاق نیکوماخوس، ترجمة محمدحسن لطفی، چاپ دوم، تهران: انتشارات طرح نو.
4. _____ (1379)، مابعدالطبیعیه(متافیزیک)، ترجمة شرفالدین خراسانی، چاپ دوم، تهران: انتشارات حکمت.
5. قطبالدین شیرازی، محمودبنمسعود (1383)، شرح حکمة الإشراق، به اهتمام عبدالله نورانی و مهدی محقق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
6. صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)، محمدبنابراهیم (1381)،الحکمة المتعالیة فی الأسفار الاربعة، تحقیق رضا محمدزاده، چاپ اول، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
7. _____ (1382)، شرح الهیات شفاء، تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
8. طوسی، خواجه نصیرالدین (1375)، شرح الإشارات و التنبیهات، چاپ اول، قم: نشر البلاغة.
9. فارابی، محمدبنمحمد (2005)،احصاءالعلوم، تحقیق عثمان أمین، چاپ اول، پاریس: دار بیبلیون.
10. _____ (1413ق)،الأعمال الفلسفیة، تحقیق جعفر آلیاسین، بیروت: دارالمناهل.
11. _____ (1993)،فصول منتزعة، تحقیق فوزی متری نجار، چاپ اول، بیروت: دارالمشرق.
12. _____ (بیتا)،المجموع، مصر: بیجا.
13. _____ (1408ق)، المنطقیات، تحقیق و مقدمه محمدتقی دانشپژوه، چاپ اول، قم: انتشارات کتابخانه آیتالله مرعشی.