دوره 8 (1400)
دوره 7 (1399)
دوره 6 (1398)
دوره 5 (1397)
دوره 4 (1396)
دوره 3 (1395)
دوره 2 (1394)
دوره 1 (1393)
دوره 0 (1380-1392)
تعداد مقالات: 279
تبیین و مطالعه انتقادی فرضیه زبان فکر فودور
دوره 6، شماره 1 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 1-30
چکیده
کارکردگراها مدعی شدند بایستی حالات ذهنی را در قالب نقش-های علّی‌ای (یا نقش‌های کارکردی) معینی تعریف کرد که این حالات در تبین چگونگی رفتار اندامواره در موقعیت‌های مختلف ایفا می‌کنند. جری فودور فیلسوف ... بیشتر
تنقیح مبانی اخلاق دینی و محتوای آن از منظر علامه طالقانی
دوره 5، شماره 1 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 1-26
چکیده
قانون طبیعی نظریه‌ای در عقل عملی است که در زمینه‌های عملی فلسفه و الاهیات از آن بحث می‌شود. نظریه الاهیاتی قانون طبیعی عهده‌دار تنقیح توصیه‌های اخلاقی خداوند است و دو خوانش حداقلی و حداکثری دارد. خوانش ... بیشتر
معنای فرهنگ (Kultur و Bildung) در فلسفۀ نقادی کانت
دوره 6، شماره 2 ، آذر 1398، ، صفحه 1-18
چکیده
برداشت کانت از فرهنگ، عمدتاً به آثار متاخر او در حوزۀ تاریخ، انسان‌شناسی و غایت‌شناسی محدود شده است. همچنین به دلیل استعمال مبهم و نامنظم اصطلاحات Kultur و Bildung (و آمیختن آنها با مفاهیمی همچون Zivilisation و Erziehung) ... بیشتر
معنای علم: تحلیل و نقد برداشت پدیدارشناسانه از سیر تکوین علم در اندیشة هوسرل
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 3-20
چکیده
ممکن است در برداشتی ساده‌نگرانه به نظر برسد سیر تکوین علوم معاصر از الگویی طبیعی و متعین پیروی می‌کند. ادموند هوسرل در کتاب بحران علوم اروپایی، این برداشت متداول را متزلزل می‌سازد. او با روشی خاص مفاهیم ... بیشتر
تلقی سینوی و صدرایی از حرکت در جوهر و عرض و چگونگی مواجه آنان با مشکل اینهمانی
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 3-20
چکیده
فیلسوفان مسلمان در معنای حرکت در مقوله (جوهر و اعراض) احتمالات و تفسیرهای مختلفی را بیان کرده‌اند. در میان آنها دو تفسیر، از اهمیت بیشتری برخوردار است. بر اساس یک تفسیر که در این مقاله از آن به تلقی سینوی ... بیشتر
تجدید نظر افلاطون در وجودشناسی و معرفت‌شناسی پیش از محاورات دوره میانی
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 3-24
چکیده
این مقاله در جستجوی اثبات این نکته است که برخی از مبانی و اصول معرفت‌شناختی و وجود‌شناختی افلاطون در فاصله میان محاورات دوره اولیه و دوره میانی تغییر کرده است. هر چند این نتیجه به نوعی به تقویت دیدگاه ... بیشتر
نقش معانی متعدد موجود در تمایز افراد در فلسفه ارسطو
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1395، ، صفحه 3-24
چکیده
چکیده تمایز افراد در فلسفة ارسطو بر پایة تفاسیر موجود در باب نسبت صورت و ماده، خواه سنتی یا رایج، همچون مسئله‌ای بنیادی ظاهر می‌شود. مقاله حاضر ضمن نقادی از این تفاسیر می‌کوشد تا تفسیری کاملاَ متفاوت ... بیشتر
اثبات خـدا و امکان مابعدالطبیعـه با توجه به نقدهای کانت
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 3-18
چکیده
براهین اثبات خدا در دورة جدید اندیشة فلسفی غرب با چالش‌هایی روبرو شده است. نظام‌مندترین یورش نظری بر این براهین، توسط ایمانوئل کانت، در نیمة دوم قرن هجدهم میلادی صورت گرفت که عقل نظری از اثبات یا انکار ... بیشتر
معنای فوسیس در تفکر یونانی آغازین
دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 3-20
چکیده
هدف این مقاله روشن کردن معنا/معانی واژۀ فوسیس (طبیعت) در تفکر یونانی آغازین، با بررسی و تحلیل کاربردهای آن یا شواهد موجود در نوشته‌های کهن یونانی ـ اعم از فلسفی و غیر آن ـ است. اهمیتِ یافتن معنای واژگان ... بیشتر
بررسی نظریۀ تعریف به بسایط در فلسفه سهروردی
دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 3-22
چکیده
شیخ اشراق یکی از ناقدان جدی تعریف به ذاتیات ماهوی و به‌ویژه تعریف به حد است. او در آثار خود دو راه متفاوت را برای تعریف اشیاء معرفی می‌کند: در راه نخست، از تعریف موجودات نیازمند تعریف (مرکبات)، به اعراض ... بیشتر
واقع‌گرایی علمی و تعین ناقص نظریه‌ها
دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، ، صفحه 7-46
چکیده
یکی از براهین ضدواقع‌گرایان علیه واقع‌گرایی علمی، برهان تعین ناقص است. بر مبنای این برهان، می‌توان تعداد نامتناهی توصیف تئوریک ناسازگار با یک‌دیگر دربارۀ عالم داشت در حالی که همگی در نتایج تجربی با ... بیشتر
نواندیشی در حوزۀ فلسفۀ اسلامی
دوره 7، شماره 2 ، آذر 1399، ، صفحه 7-20
چکیده
فلسفه مانند سایر علوم از راه تکامل منابع علم یعنی عقل، خیال، وهم و حس تکامل می‌یابد، هرچقدر انسانها بتوانند از دادههای عقلی و حسی و سایر ادراکات، فهم دقیقتر و عمیقتری داشته باشند و دستاوردهای ... بیشتر
رهیافتی نو در حل معضل ربط ثابت به متغیر
دوره 8، شماره 1 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 7-28
چکیده
کیفیت ربط ثابت به متغیر یکی از مشکلترین مسائل فلسفی است که فیلسوفان اسلامی از دیرباز درصدد حل آن بر آمده و پاسخ‌های متفاوتی را بیان کرده‌اند. تلاش آنها در این زمینه اگرچه ارزشمند است، لیکن به نظر می‌رسد ... بیشتر
مرزهای همجواری فلسفه و کلام
دوره 8، شماره 2 ، بهمن 1400، ، صفحه 7-26
چکیده
اهتمام دانش کلام و فلسفه به موضوعاتی است که در قلمرو تجربه قرار نمی‌گیرند؛ مبدأ هستی و جهان‌های فراطبیعی از جملة این موضوعات‌اند. پرداختن به این دست از موضوعات، عقلی بودن این دو دانش و نیز همجواری آنها ... بیشتر
بررسی و نقد نظریه حذف‌گرایی ماده‌باور
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 19-42
چکیده
حذف‌گرایی ماده‌باور یکی از دیدگاه‌های مطرح در فلسفه ذهن است که بنا بر آن، روان‌شناسی عامیانه، به مثابه یک نظریه عرفی درباره رفتار انسان، نظریه‌ای کاذب است. یعنی، برخی یا تمام حالات ذهنی که روان‌شناسی ... بیشتر
آیا قضایای ناتمامیت گودل را می‌توان در مکانیک کوانتومی به‌کاربرد؟
دوره 6، شماره 2 ، آذر 1398، ، صفحه 19-52
چکیده
مکانیک کوانتومی نظریه ای است که ساختار فکری بشر را دگرگون کرد. اما با وجود موفقیت ها ی زیاد آن از زمان اینشتین تاکنون عده ای در مورد کامل بودن آن دارای شک ، تردید و شبهه هستند. یکی از راه هایی که عده ای کامل ... بیشتر
تاریخ‌نگاری برون‌گرایانة علم: بازخوانـی تـز هِسـن ـ گروسمـان
دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 21-44
چکیده
مقاله‌ای که بوریس هسن در 1931 منتشر کرد، توجه مورخین علم را به عوامل اجتماعی و ایدئولوژیک در شکل‌دهی تاریخ علم جلب کرد. این مقاله نوع جدیدی از تاریخ‌نگاری علم را ایجاد نمود که تاریخ‌نگاری برون‌گرا نامیده ... بیشتر
عقل‌گـرایی اعتدالـی ـ انتقـادی در پذیرش باورهای دینی
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 21-38
چکیده
در ارزیابی باورهای دینی کسانی قائل شده‌اند که یک شخص در صورتی مجاز به پذیرش یک باور است که برای آن برهانی داشته باشد که همه عقلای عالم را قانع کند، یا گفته‌اند فرد باید برای همه باورها و اعمال خود برهان ... بیشتر
باور دینی و شناخت افلاطونی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 21-36
چکیده
در جستجوی بهترین راه ممکن برای آزمون و تأیید باورهای دینی، نخست نسبت شناخت افلاطونی با شناخت‌های عقلی و تجربی‌تبیین شده است. سپس نشان داده شده است که چگونه از آموزه‌های افلاطونی برای تبیین پدیده‌ها ... بیشتر
بررسی کارایی «تعریف به ذاتیات» با تأملـی در پیش‌فرض‌های فلسفـی آن
دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 21-40