نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم، قم، ایران.

10.22096/ek.2017.33431

چکیده

متکلمان مسلمان عموماً نخستین تکلیف انسان را تأمل دربارۀ خدا دانسته‌اند. متکلمان اشعری این تکلیف را نقلی و برگرفته از آیات و روایات و نیز اجماع، و متکلمان معتزله و امامیه آن را عقلی دانسته و دو برهان برای آن اقامه کرده‌اند؛ یکی «دفع ضرر محتمل» و دیگری «وجوب شکر منعم». مدعای ما در این نوشتار این است که ادلۀ هر دو طرف ناتمام است و نخستین تکلیف انسان، نه «خداشناسی»، بلکه «خودشناسی» است؛ و این تکلیف، عقلی است؛ چراکه عقل حکم می‌کند برای رساندن خود به کمال و سعادت، شناخت خود ضروری است و البته برای خودشناسی در گام‌های بعدی، نوبت به شناخت مسائل اساسی دیگر می‌رسد. مطابق سخن مشهور، خداشناس مدعی است و اگر نتواند مدعای خود را اثبات کند، مدعای ملحد اثبات می‌شود؛ اما طبق سخن دوم، همۀ انسان‌ها مدعی هستند و هر یک باید خویشتن را تبیین کنند و با عجز یکی مدعای دیگری اثبات نمی‌شود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Primary Obligation of Man, Self-Knowledge or Theology

نویسنده [English]

  • abdorrahim soleimani

Assistant Professor of Mofid University,Qom, Iran.

چکیده [English]

Through his last writing, A Book on the Certainty, Wittgenstein analyzes the concept of knowledge. He disagrees with the Moor’s idea that says “I know this is a hand.” From Wittgenstein’s viewpoint, the concept of knowledge has its own conditions and qualifications; without them the knowledge is not reachable. Therefore, since the propositions indicated by Moor miss those qualifications, the concept of knowledge based on those propositions is incorrect and meaningless.
For Wittgenstein, the inability to apply the concept of knowledge for those propositions does not bring about uncertainty, fault or ignorance, but it secures the notion of certainty.
Those prepositions, besides many experimental prepositions, illustrate our world- image. Our world- image is the basis of our certain knowledge which is not in the form of the concept of theoretical knowledge but it is in the form of the concept of practical knowledge. Consequently, not only doubt and uncertainty do not belong to the realm of the world- image, but also based on this form of certain concept the concept of uncertainty can have a meaning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wittgenstein
  • Knowledge
  • Certainty
  • World- Image
  • Doubt and Uncertainty
  1.  

    الف) فارسی

    1. شیخ طوسی، محمد ابن حسن (1358)، تمهید الاصول، ترجمۀ عبدالحسین مشکوةالدینی، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفۀ ایران.
    2. مصباح یزدی، محمدتقی (1370)، آموزش عقاید، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
    3. ــــــــــــــــــــــ (1382)، آموزش عقاید، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
    4. قرآن مجید.
    5. ایجی، عبدالرحمن ابن احمد (بی‌تا)، المواقف فی علم الکلام، بیروت: عالم الکتب.
    6. آمدی، عبدالواحد ابن محمد تمیمی (1366)، غرر الحکم و درر الکلم، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    7. تفتازانی، سعدالدین (1370)، شرح المقاصد، ج1، قم: الشریف الرضی.
    8. جرجانی، علی ابن محمد (1373)، شرح المواقف، ج1، قم: الشریف الرضی.
    9. حرانی، ابی‌محمد حسن ابن علی ابن‌شعبه (بی‌تا)، تحف العقول، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
    10. سبحانی، جعفر (1413)، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، ج1، قم: مطبعة القدس.
    11. سیوری، مقداد ابن عبدالله (1365)، النافع یوم الحشر، تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل شعبۀ تهران.
    12. ـــــــــــــــــــــــ (1405)، ارشاد الطالبین، قم: مکتبة آیةالله نجفی مرعشی.
    13. علامه حلی، حسن بن یوسف (1338)، انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، تهران: دانشگاه تهران.
    14. ـــــــــــــــــــــــ (1982)، بهج الحق و کشف الصدق، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
    15. ـــــــــــــــــــــــ (بی‌تا)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم: مکتبة المصطفوی.
    16. قاضی عبدالجبار (1422)، شرح الاصول الخمسة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    17. مجلسی، محمدباقر (1403)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    18. مظفر، محمدحسن (1396)، دلائل الصدق، ج1، قاهره: دار القلم للطباعة.

    ب) عربی

     

CAPTCHA Image