نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سید محمد انتظام

دانشیار دپارتمان فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران.

چکیده

فیلسوفان مسلمان در معنای حرکت در مقوله (جوهر و اعراض) احتمالات و تفسیرهای مختلفی را بیان کرده‌اند. در میان آن‌ها دو تفسیر، از اهمیت بیشتری برخوردار است. بر اساس یک تفسیر که در این مقاله از آن به تلقی سینوی از حرکت در مقوله یاد شده است، حرکت، حالتی از حالات جسم است و نباید آن را به معنای سیال بودن جوهر یا عرض دانست. مطابق این تلقی، حرکت در جوهر که معنایی جز سیال بودن جوهر ندارد، محال است. بر اساس تفسیری دیگر که در این مقاله از آن به تلقی صدرایی تعبیر شده است، حرکت، چه در جوهر و چه در عرض، حاکی از گونه‌ای از وجود است و وجود را به ثابت و سیال تقسیم می‌کند. این تلقی از حرکت، از نظر گروه نخست، از یک نگاه، فاقد ملاک اینهمانی و در نتیجه، ناقض خود است و از نگاهی دیگر، مستلزم جمع بین «اینهمانی» و «این نه آنی» به صورت تناقض‌آمیز است. گروه دوم با کاویدن واقعیت وجودی حرکت، آشکار می‌سازند که می‌توان حرکت در جوهر و عرض را به معنای سیال بودن و نا آرام بودن آن‌ها و حاکی از گونه وجود دان است و ملاک «اینهمانی» و «این نه آنی» را بدون اینکه به تناقض‌گویی بیانجامد از نحوه وجود آن بیرون کشید. 

کلیدواژه‌ها

• حرکت در مقوله
• حرکت در عرض
• حرکت در جوهر
• اینهمانی
• این نه آنی

عنوان مقاله [English]

Avicenan and Sadrayian Approach to Kinesis in Substance and Accident and Their Solution to the Problem of Identity

نویسنده [English]

• Sayed Mohammad Entezam

Associate Professor, Department of Philosophy, Mofid University, Qom, Iran.

چکیده [English]

Muslim philosophers have offered different interpretations and possibilities on kinesis in category (substance and accident). Two interpretations are most important among others. According to one interpretation, which in this article is referred to as Avicenan approach, kinesis is a mode of corporeality and should not be understood as a fluidity of substance or accident. On this view, kinesis in substance, which implies nothing less than the fluidity of substance, would be impossible. Upon another interpretation, which is referred to as Sadrayian approach in this article, kinesis denotes a kind of being, both in substance and accident, and divides the being into fixed and fluid. According to the first approach, Avicenan approach, this kind of kinesis, from one point of view, falls short of the criterion of identity, so it is self-contradictory, and from another perspective, it compromises between "identity" and "otherness" in a contradictory manner.  The second interpretation, investigating the existential reality of kinesis, makes it clear that kinesis in substance and accident can be considered as fluid and unresting, implying a mode of being. This way the criterion of "identity" and "otherness" is derived from this mode of existence, not resulting in any contradiction.

کلیدواژه‌ها [English]

• Kinesis in Category
• Kinesis in Substance
• Kinesis in Accident
• Identity
• Otherness