نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد محمدرضایى

استادیار دانشگاه تهران

چکیده

 
در این مقال، برآنیم که اخلاق محض یا به تعبیرى فلسفه اخلاق را از دیدگاه یکى از متفکران بزرگ مغرب زمین به نام ایمانوئل کانت مورد بررسى قرار دهیم. از نظر کانت، علم، معرفتى است که واجد قضایاى تالیفى پیشینى است. هر معرفتى که عارى از آنها باشد، شایسته علم نیست. احکام تالیفى پیشینى، احکام کلى و ضرورى هستند که مبناى علوم قرار مى‏گیرند. از این رو اخلاق نیز به عنوان یک علم، واجد احکام تالیفى پیشینى است. مانند: ما باید راست بگوییم. «باید»، هیچ گاه از تجربه ناشى نمى‏شود؛ یعنى از «هست» نمى‏توان «باید» را نتیجه گرفت. کانت مى‏گوید: علم و معرفت بطور کلى از دو چیز یعنى ماده و صورت تشکیل مى‏شود. ماده آن از خارج وارد ذهن مى‏شود و صورت را ذهن از پیش خود عرضه مى‏کند و به واسطه همین صورتهاى ذهنى است که انسان مى‏تواند قوانین کلى و ضرورى در هر علمى را توجیه کند. به نظر او معرفت عقلى یا مادى است یا صورى. معرفت صورى را منطق صورى یا استعلایى مى‏گویند. معرفت مادى که درباره موضوعى بحث مى‏کند، بر دو قسم است: طبیعیات یا فلسفه طبیعى و اخلاق یا فلسفه اخلاق. علم طبیعى و علم اخلاق هر دو یک جنبه تجربى و یک جنبه پیشینى دارند. جنبه پیشینى اخلاق را اخلاق محض یا فلسفه اخلاق مى‏گویند. از دیدگاه کانت، وظیفه فلسفه اخلاق، توجیه احکام کلى و ضرورى اخلاقى است. به بیان دیگر وظیفه فلسفه اخلاق این است که عناصر پیشینى را از عناصر تجربى متمایز ساخته و بررسى کند که چه توجیهى براى قبول عناصر پیشینى داریم. یعنى چگونه قادریم، به اصولى از رفتار که براى همه انسانها الزام آور است، دست یابیم. کانت قواعدى را ارائه مى‏دهد که از طریق آنها مى‏توان اصول کلى و ضرورى اخلاقى را تشخیص داد.

کلیدواژه‌ها

• فلسفه اخلاق
• اخلاق
• کانت
• حکم تالیفى پیشینى اخلاقى
• ما بعد الطبیعه اخلاق
• اصل اعلاى اخلاق
• تکلیف

عنوان مقاله [English]

MORALITY AND MORAL PHILOSOPHY IN KANT'S VIEW

نویسنده [English]

• Mohammad Mohammad Rezaee

Assistant Professor, University of Tehran

چکیده [English]

This article seeks to deal with morality or moral philosophy (ethics) as viewed by Kant, one of the greatest philosophers in the west. According to Kant, scientific natural science contains within itself a priori synthetic judgments without which it cannot be called "science". Synthetic a priori judgments are necessary and universal judgments upon which all sciences are based. Thus, morality (ethics) as a science contains in itself a priori synthetic judgments like 'we ought to tell the truth'. This 'ought to' dose not result from any particular facts we experience at a particular time. In other words, our judgments come from our reason, not from the objects we experience. Kant says that knowledge generally consists of a form and a substance. Substance, according to Kant, comes to our mind from the external world and form is something our minds impose upon the matter, so every human being inevitably thinks about things in accordance with the natural structure of the mind, and by virtue of these human beings can justify the necessary and universal laws in sciences.
In his view, rational knowledge is of two kinds: material and formal. Formal knowledge is what he calls formal or transcendental logic and material knowledge itself which deals with a subject is of two kinds: natural philosophy and moral philosophy (ethics). Both natural sciences and ethics have one empirical aspect and one a priori aspect. The a priori aspect of ethics is called pure ethics or moral philosophy. For Kant moral philosophy serves to justify or account for the necessity and universality of moral judgments. In other words, moral philosophy serves to make a distinction between the a priori elements and the objects of experience and to examine what accounts for the acceptance of a priori elements, i.e., how one can achieve certain binding rules or principles concerning human behavior (conduct). Kant offers certain rules and principles through which one can recognize the necessary and universal principles in ethics.

کلیدواژه‌ها [English]

• MORALITY
• MORAL PHILOSOPHY
• A PRIORI SYNTHETIC JUDGMENTS
• METAPHYSICAL ETHICS
• TRANSCENDENTAL ETHICS
• DUTY