نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد علی عبداللهی

دانشجوى دکترى فلسفه غرب، دانشکده ادبیات، دانشگاه تهران

چکیده

بدون تردید یکى از نظامهاى فلسفى بسیار مهّم مغرب زمین که شاید بتوان گفت نقطه عطفى در سیر تحوّل اندیشه غربى است، نظام فلسفى فیلسوف شهیر آلمانى، ایمانوئل کانت است. کانت در بخش اول کتاب نقد عقل محض به تجزیه و تحلیل قواى سه گانه انسان، یعنى حس، فاهمه و عقل پرداخته است. کانت در «جدل استعلایى» که به اعتقاد بعضى، مهمترین قسمت کتاب نقد عقل محض است، به تبیین و توضیح عقل، تصورات عقل و ربط و نسبت آن با حس و فاهمه پرداخته است. به اعتقاد کانت عقل دو کاربرد متمایز دارد؛ کاربرد منطقى و کاربرد محض(استعلایى). عقل داراى اصولى است که به وسیله آنها قواعد فاهمه را وحدت مى‏بخشد. این اصول، معرفتهاى کلّى پیشینى هستند که از مفاهیم محض عقل ناشى شده‏اند، عقل به کمک اصول خود، احکام فاهمه را وحدت مى‏بخشد. کانت، عقل را به لحاظ کارکرد منطقى‏اش «قوه استنتاج» مى‏نامد. به اعتقاد کانت قوه عقل، کارکرد دیگرى نیز دارد که براساس آن عقل، اصلى بنیادین دارد که استعلایى است. این اصل بنیادین، عبارت است از این فرض که زنجیره مقدمات منطقى که عقل در کاربرد منطقى خود بدانها دست یافته بود، واقعا داراى یک حدّ نهایى نا مشروط است. به اعتقاد کانت عقل در سیر قهقرایى خود که بدنبال امر مطلق و نامشروط است، به مفاهیمى دست مى‏یابد که ما بازایى در تجربه ندارند. این مفاهیم را کانت «مفاهیم عقل محض» مى‏نامد. این مفاهیم کارکردى مثبت دارند که «نظام بخشى» است و کارکردى منفى دارند که «قوام بخشى» است، در طول این مقاله این دو کارکرد، توضیح داده شده است

کلیدواژه‌ها

• قوام بخشى
• تصورات عقل
• نظام بخشى
• عقل محض

عنوان مقاله [English]

Transcendental Ideas of Pure Reason as Regulative and Consititutive in Kant's Philosophical System

نویسنده [English]

• Mohammad ali Abdollahi

PhD student in Western Philosophy, Faculty of Literature, University of Tehran

چکیده [English]

 No doubt, one of the most significant philosophical systems in the west which is said to be a turning point in developing the western thought is that of the distinguished German philosopher, Immanuel Kant (1724-1804). In the first section of 'the Critique of Pure Reason', Kant is concerned with the three human faculties: sensation, understanding, and reason. In Transcendental Dialectic which is considered to be the most important part of his 'Critique', Kant seeks to study reason, ideas and their relation with sensation and understanding. According to Kant, reason may have two distinct functions: logical and pure (transcendental) functions. Reason is of certain principles through which rules of understanding can be united. These principles are what we call apriori universal knowledge which are derived from the concepts of pure reason. Reason, for Kant, has another function according to which it is of a fundamental principle, a transcendental principle. This fundemental principle is based on the proposition that the chain of logical premises to which reason gain access, is of unconditioned or Absolute, reason arrives at concepts (ideas) which has no exemplifications in our experience. These concepts are what Kant calls the "ideas of pure reason". These pure ideas or concepts have positive functions which are regulative and have some negative functions which are constitutive. These two functions are explained in detail throughtout the article.

کلیدواژه‌ها [English]

• regulative
• constitutive
• logical function of reason' ideas (concepts of pure reason)