نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشگاه تربیت مدرس
2 کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی
چکیده
عقل فعال به عنوان مرتبه‌ای از نفس انسان برای اولین بار در آثار ارسطو مطرح شد. عقل در بین شارحان مشائی ارسطو, مانند: کندی و ابن رشد و توماس آکویناس, همان جایگاه ارسطویی را داشت. اسکندر افرودیسی از آن به عنوان موجود مجرد تام، مستقل از انسان (محرک نامتحرک ارسطویی) نام برد. برجسته‌ترین نظریة مشایی در مورد عقل فعال در فلسفة ابن‌سینا و فارابی به عنوان آخرین عقل از سلسلة عقول طولیه، ممکن‌الوجود، مجرد تام و مستقل از انسان ارائه شد.
عقل فعال سینوی کار کردی کانونی و گسترده در وجودشناسی مشایی دارد. این عقل به عنوان حلقة ارتباط بین مجردات (عقول طولیه) و مادیات، مبدأ صدور کثرات جهان مادی و کدخدای عالم تحت‌القمر است. ایجاد هیولی، عناصر اربعه، مرکبات و نفوس (غیرفلکی) وابسته به افاضة صور وجودی از عقل فعال با معاونت حرکات و اوضاع فلکی می‌باشد.
عقل فعال سینوی در حیطة معرفت‌شناسی نیز جایگاهی برجسته دارد. معرفت انسانی (ادراک حصولی) در تمام مراتب خود وابسته به افاضة صور کلی و معقولات توسط این عقل بر نفس ناطقه و خروج آن از قوه به فعلیت است. علم واجب الوجود به جزئیات متغیر نیز با کمک عقل فعال صورت می‌گیرد.
بدین ترتیب عقل فعال در تمام مراتب وجودی و معرفتی مشایی در حیطة مادیات, نقشی عالی و کارکردی گسترده دارد و از ارکان فلسفة مشایی به حساب میآید
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Ontological and Epistemological Rank of Active Intellect in Peripatetic Philosophy
نویسندگان [English]
- Mohsen Kadiwar 1
- Narges Shakuri 2
1 Assistant Professor Tarbiat Modares University
2 Master of Philosophy and Islamic Theology
چکیده [English]
The concept of ‘active intellect’ as a stage of the human soul first appeared in the writing of Aristotle. To peripatetic exponents or commentator of Aristotle’s works, philosophers like Ibn Rushd (Averroes), Al – Kindi and St. Thomas Aquinas, this type of intellect is that of Aristotle. Alexandeer of Aphrodisias referred to it as an absolute non – material existent independent of human beings (Aristotelian unmoved mover).
The most significant peripatetic view of the active intellect as the last divine intelligence in the chain of longitudinal intelligences, something contingent, non – material and independent of human beings can be found in the philosophy of Ibn Sina.
Avecinna’s active intellect is considered to have a wide central function in peripatetic ontology. This type of infellenct as a link between non – materials (longitudinal intelligences) and material existents is taken to be the source of multiplicities in the material world and responsible for administrating the sublunary world.
Its primary function is to give corporeal form to matter (the four elements) and intellecetual form to the rational (non – celestial) souls pertaining to the emanation of universal forms, composties and intelligibles through this intellect to the rational soul along with its passing from pure potency into actuality. The Necessary Being’s Knowledge of changing particulars is fulfilled through the agency of active intellect.
In this way, the active intellect plays a wide sublime functional role and is considered an element of peripatetic philosophy.
کلیدواژه‌ها [English]
- active / agent intellect
- longitudinal intelligences
- emanation
- unity
- multiplicity
)
ارسال نظر در مورد این مقاله