نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• هدایت علوی تبار

استادیار فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

مرلو-پونتی مفهوم خدا را، به عنوان واجب‌الوجود، با مبانی فلسفی خویش ناسازگار می‌داند. از نظر او هیچ چیز در این عالم واجب و ضروری نیست و همین عدم‌ضرورت باعث می‌شود تا همه چیز تبیین‌نشده، مبهم و، در نتیجه، شگفت باشد. اما الهیات با فرض وجود یک موجود ضروری، یعنی خدا، همه چیز را تبیین می‌کند و شگفتی را نابود می‌سازد. همچنین، وجود خدا آزادی انسان را سلب می‌کند زیرا حضور موجود قادر مطلق و عالم مطلق، انسان را به یک شیء فرو می‌کاهد و جایی برای فعالیت خلاق او باقی نمی‌گذارد. بدین ترتیب الهیات که به دنبال تبیین کردن و ضرورت بخشیدن به همة موجودات و رسیدن به یقین است در مقابل فلسفه قرار می‌گیرد که در پی حفظ عدم ضرورت، ابهام و شگفتی وجود است. از سوی دیگر اعتقاد به خدا اخلاق را ناممکن می‌سازد زیرا توسل به هر امر مطلق، از جمله خدا، منجر به اخلاقی می‌شود که مبتنی بر ارزش‌های مطلق است و این اخلاق شایستة خدایان است نه انسان‌ها. اخلاق بشری مبتنی بر ارزش‌های نسبی است. در ادامة مقاله نظر منتقدان مرلو-پونتی بیان می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• خدا
• عدم ‌ضرورت
• آزادی
• فلسفه
• اخلاق

عنوان مقاله [English]

Merleau-Ponty on the Inconsistencies of God; a Critique

نویسنده [English]

• Hedayat Alavi Tabar

Assistant Professor of Philosophy at Allameh Tabatabai University

چکیده [English]

Merleau-Ponty sees the notion of God, as the Necessary Being, as incompatible with the foundations of his philosophy. According to him, everything in the world is contingent and this contingency is the reason why all things in the world are unexplained, obscure and, therefore, wondrous. But given the existence of a necessary being, i.e. God, theology explains all things and dispels any wonderment. Further, the existence of God takes away the freedom of human beings, because the existence of an omnipotent and omniscient being reduces man to an object and leaves no room for his creative activity. Thus theology which wants to explain and necessitate all beings and reach certainty is contrasted with philosophy which tries to maintain the contingency, obscurity and wonderment of being. On the other hand, the belief in God makes ethics impossible, because the appeal to the absolute, including God, leads to an ethics that is based on absolute values and this ethics is worthy of gods not human beings. The human ethics is based on relative values. The rest of the article deals with the view of Merleau-Ponty’s critics.

کلیدواژه‌ها [English]

• God
• Contingency
• Freedom
• Philosophy
• Ethics