نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صالح حسن زاده ¹
• حمیدرضا آیت‌اللهی ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشیار فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

با اصل قرار گرفتنِ «من متفکر» در فلسفة دکارت, «خداوند» از مفهوم «هستم آنکه هستم» تا حد یک اصل فلسفی, تنزل یافت. در نتیجه «صانع طبیعت» به جای خدای معبود, یعنی متعلق ایمان, قرار گرفت. این نتیجه سرآغاز مشکلی متافیزیکی برای پیروان دکارت بود.
مالبرانش به جهت حل مشکل, خداوند را تنها علت حقیقی, در نظام معرفت بشری و در نظام علیت طبیعی, دانست و سعی کرد با قول به علل موقعی رابطة مستحکم‌تری میان خدا و جهان برقرار کند.
راه حل اسپینوزا برای از میان برداشتن آن مشکل, اعتقاد به وحدت جوهر است. هنگامی که جز جوهر یگانه یافت نشود, جز طبیعت یگانه وجود ندارد و نام دیگر این طبیعت خداست. مفهوم جوهر یگانه همه را دربردارد خدا یا طبیعت: از دو نگاه ؛ هم طبیعت‌پذیر و هم طبیعت آفرین. بدین ترتیب, اسپینوزا, مفهوم سنتی خدا را کنار می‌گذارد.
فلسفة لایب‌نیتس, مانند مالبرانش, خدا محوری است؛ نه تنها به این معنا که خدا در نظر لایب نیتس اهمیت مرکزی دارد, بلکه به این معنا که «کل عالم یک مرکز است و روح این مرکز, خداوند است». تنها تفاوت لایب نیتس با اسلافش در باب تصور خدا, این است که وی تصور خدا را امری ممکن می‌داند.
با وجود تلاش دقیق این خردگرایان برای تبیین خدا, «موجود بی نهایت کامل» مالبرانش, «طبیعت طبیعت آفرین» اسپینوزا و «مناد منادهای» لایب نیتس, مانند «جوهر نامتناهی» دکارت با خدای ادیان تفاوت عمده‌ای دارد.

کلیدواژه‌ها

• خدا
• طبیعت طبیعت آفرین
• مناد منادها
• جوهر نامتناهی
• موجود بی نهایت کامل

عنوان مقاله [English]

Development of Conception from God in Western Philosophy from Points of View of Three Cartesian Philosophers: Malebranch, Leibnitz, Spinoza

نویسندگان [English]

• Saleh Hasanzadeh ¹
• Hamid Reza Ayatollahy ²

¹ PhD student in Philosophy, Allameh Tabatabaei University

² Associate Professor of Philosophy, Allameh Tabatabaei University

چکیده [English]

Principality of Cogitant in Descartes' Philosophy reduced "God"from "I am that exist" to a philosophical principle. Therefore, "the creator of nature" replaced the God of religions. This result was the origin of a metaphisycal problem for the followers of Descartes.
Malebranch, in solving the problem, counted God as the only true cause, both in the human epistemologic system and in natural causal system; and tried to establish a strong relation between God and the universe by his "occasionalism".
The solution of Spinoza was the belief in the unity of substance. When there is nothing other than one substance there will not be other than one nature; and its other name is God. The meaning of one substance contains every thing, God or nature: from two points of view both natura naturans and natura naturata. Thus, he left the traditional meaning of God.
The philosophy of Leibniz, like that of Malebranch, was God centered; not only in the meaning has that God, in his view, has central importance but also in the meaning that "all the universe is in a center and the spirit of this center is God".
In spite of accurate attempts of these rationalists to explain  God, "the infinitely complete being" of Malebranch, "natura naturans" of Spinoza and "monad af monads" of Lebnitz, like "infinite substance" of Descartes differ from God of religions

کلیدواژه‌ها [English]

• God
• the Infinitely Complete Being
• Infinite Substance
• Natura Naturans
• Monad af Monads