نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
2 دانشجوی دکتری فلسفه غرب دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
کانت ضمن نقد رویکرد رئالیستی متافیزیک سنتی، که مطابق آن فاعل شناسا و فاعل اخلاقی جوهر قلمداد میشوند، مفهوم سوژة متافیزیکی را جایگزین این جوهر می‌سازد. سوژة متافیزیکی به دلیل سوژه بودنش می‌تواند توجیه‌گر بستر کلی شناخت و قانون اخلاقی باشد، بی‌آنکه نیازی باشد تا خود، موضوع هر گونه علم و اثباتی قرار گیرد. ویتگنشتاینِ متقدم به خوبی واقف به کاربرد چنین سوژه‌ای برای یک نظریة دلالت شناختی است و لذا در تراکتاتوس صریحاً از آن یاری می‌گیرد، به طوری که به نظر می‌رسد سوژة متافیزیکی نزد وی طنین کانتی دارد. با این حال، تفاوت آشکار رویکرد ایده‌آلیستیِ کانت به سوژة متافیزیکی با رویکرد غیر ایده‌آلیستی ویتگنشتاین موجب شده تا ویتگنشتاین از آن استفاده‌ای حداقلی کند، ولی همین حد از استفاده هم موجبِ ظهور ناسازه‌ای در نظریة تراکتاتوس شده است که شاید بتوان آن را از دلایل شکست پروژة تراکتاتوس دانست. این مقاله در راستای تبیین و نشان دادن این ناسازگاری گام برمی‌دارد. بدین منظور، بخش نخست مقاله به تبیین جایگاه سوژة متافیزیکی نزد ویتگنشتاین اختصاص دارد و بخش دوم، با تمرکز بر دامنة سوژة متافیزیکی در فلسفة کانت، رویکرد ایده‌آلیستی وی را بدان تبیین می‌کند. در آخرین بخش به مقایسة کاربرد این سوژه نزد کانت و ویتگنشتاین پرداخته و می‌کوشد تا مدعای مذکور را موجه کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Kant, Wittgenstein and Metaphysical Subject
نویسندگان [English]
- Soroush Dabbagh 1
- Maysam Sefidkhosh 2
1 Assistant Professor of Iranian Wisdom and Philosophy Research Institute
2 PhD student in Western Philosophy, Shahid Beheshti University
چکیده [English]
Having criticized the realstic account of subject, Kant introduced the notion of metaphysical subject in his philosophical framework. In Kant’s view, metaphysical subject could make a room for both knowledge and moral law, generally speaking. Wittgenstein utilized metaphysical subject in his semantic theory in Tractatus which sounds Kantian. However, the difference between Kantian idealistic account and Wittgensteinian non-idealistic account towards metaphysical subject leads to the point that it is used in the Tractatus in the minimal sense. However, even this minimal usage of metaphysical subject produces a paradox in Tractatus. The paradox which could show the implausibility of the Tratctatus’ philosophical project. This paper tries to elaborate the paradox and show its logical implications.
کلیدواژه‌ها [English]
- Metaphysical Subject
- Isomorphism
- Picture Theory of Meaning
- Thought
- Pure Realism
- Transcendental Idealism
منابع
الف- فارسی
- اسکروتن، راجر، کانت، ترجمه علی پایا، تهران، طرح نو، چاپ نخست، 1383.
- کانت، ایمانوئل، بنیاد مابعدالطبیعة اخلاق، ترجمة حمید عنایت و علی قیصری، تهران، انتشارات خوارزمی، چاپ نخست، 1369.
- فرگه، گوتلوب، «اندیشه»، ترجمة محمود یوسف ثانی، فصلنامه ارغنون، 1374، شماره 8-7.
- دباغ، سروش، فرگه، ویتگنشتاین و استدلال زبان خصوصی، در سکوت و معنا: جستارهایی در فلسفه ویتگنشتاین، تهران، صراط، چاپ دوم، 1387.
- دباغ، سروش، سکوت در تراکتاتوس، در سکوت و معنا: جستارهایی در فلسفه ویتگنشتاین، تهران، صراط، چاپ دوم، 1387.
- Frege, G, Thoughts, in M. Black (trans.) Frege Collected Writings on Mathematics, Logic and Philosophy, Oxford, Blackwell Publishing, 1984.
- Glock, H, A Wittgenstein Dictionary, Oxford, Blackwell, PP. 115-120, 1996.
- Kant, Immanuel, Kritik der reinen Vernunft, hrsg. Von Raymund Schmidt, Hamburg, Meiner, 1990.
- Russell, B, The Problem of Philosophy, Indianapolice, Hackett, 1955.
- Moore, G. E , The Refutation of Idealism, in T. Balwind (ed.) Moore Selected Writings, London, Routledge, 1993.
- 12-Wittgenstein, L, Tractatus Logico-Philosophicus, Trans.by Pears & McGuinns, Routledge & Kegan Paul: London & new York, 1974.
ب- لاتین
)
ارسال نظر در مورد این مقاله