نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، دپارتمان فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران.

چکیده

مابعدالطبیعه یا فلسفه‌ی اولی، به مثابه‌ی دانش کلی و به مثابه‌ی بنیاد دانش‌ها، عهده‌دار بحث از چیستی و هستی (= ماهیت و وجود) و احکام آن‌هاست. پرسش از چیستی‌ها و هستی‌های خاص و پاسخ به آن‌ها پرسش و پاسخ اصلی همه‌ی دانش‌هاست. مسائل هر فلسفه‌ی نظام‌مند در بن و پایه به این دو می‌رسد. از این‌رو فلسفه‌ی اسلامی در دوره‌ی اخیر خود این پرسش را به میان آورد که کدام یک از این دو اصیل است و دیگری اعتباری. دو نظریه‌ی اصالت ماهیت و اصالت وجود در پاسخ به این پرسش مطرح شد. هر کدام از این دو نظریه که در فلسفه‌ای پذیرفته شود چهره‌ی آن را متفاوت از فلسفه‌ای می‌کند که نظریه‌ی رقیب را برگزیده است، به طوری که هیچ اختلافی به اندازه‌ی این اختلاف در تفاوت فلسفه‌ها موثر نبوده است. شهرت نظریه‌ی اصالت وجود در دوره‌ی اخیر و ردّ اصالت ماهیت در ضمن تثبیت آن موجب شده است که تقریر مستقلی از اصالت ماهیت در کتاب‌های مشهور یا متداول این دوره به انجام نرسد. در این نوشتار می‌کوشیم نظریه‌ی اصالت ماهیت و جمع نهایی میان این دو نظریه در عین ترجیح اصالت ماهیت را از زبان محقق لاهیجی تقریر کنیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Interpretation of Originality of Quiddity and Existence

نویسنده [English]

  • Amir Divani

Associate Professor of Philosophy, Mofid University, Qom, Iran.

چکیده [English]

Metaphysics or first philosophy, as the general knowledge or as the foundation of all knowledge, discusses the quiddity and existence and their issues. The main job of all knowledge is question and answer of special quiddities and special existences. The issues of any systematic philosophy reach to existence and quiddity. Hence Islamic philosophy in its recent period has raised the question of which of these two is original (asil) and which is credible (eatebari). Two theories of the originality of quiddity and the originality of existence were raised to this question. Each of these two theories that is accepted in a philosophy has a different face to a philosophy that accepted rival theory. No difference has been as effective as this difference in the separation of philosophies. The fame of theory of originality of existence in the recent period and denying the originality of quiddity while establishing it has made it not an independent interpretation of originality of quiddity in famous and popular books. In this article, we try to interpret the theory of originality of quiddity and the compatibility between the two theories and the same time preferring over the theory of originality of existence from the language of Fayyaz Lahiji.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Originality of Quiddity
  • The Originality of Existence
  • Concept of Existence
  • Credit Concepts
  • Abstract Concepts
حلّـی، علامه جمال­الدین حسـن (1381)، الجوهـر النضیـد فـی شـرح منطق التجرید، چاپ اول، قم: انتشارات بیدار.
سبــزواری، ملاهـادی (1386)، شـرح المنظومـة فـی المنطق و الحکـمة، جلـد اول، چـاپ اول، قم: انتشارات بیدار.
شیـرازی (ملاصدرا)، صـدرالدین محمـد (1368)، الحکمـة المتعالیـة فی الاسفار العقلیة الاربعة، جلد اول، چاپ دوم، قم: انتشارات مصطفوی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1362)، نهایة الحکمة، قم: موسسة النشر الاسلامی.
فیاض لاهیجی، ملاعبدالرزاق (1364)، سرمایه­ی ایمان، چاپ دوم، قم: انتشارات الزهراء.
فیاض لاهیجی، ملاعبدالرزاق (1391)، الکلمة الطیبة، تحقیق حمید عطایی نظری، چاپ اول، تهران: موسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
فیاض لاهیجی، ملاعبدالرزاق (1383)، گوهر مراد، چاپ اول، تهران: نشر سایه.
لاهیجی، ملامحمدجعفر (بی­تا)، شرح رسالة المشاعر، چاپ دوم، قم: مرکز النشر- مکتب الاعلام الاسلامی.
CAPTCHA Image