مقاله پژوهشی
واقع‌گرایی علمی و تعین ناقص نظریه‌ها
واقع‌گرایی علمی و تعین ناقص نظریه‌ها

میر سعید موسوی کریمی

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 7-46

https://doi.org/10.22096/ek.2021.530038.1356

چکیده
  یکی از براهین ضدواقع‌گرایان علیه واقع‌گرایی علمی، برهان تعین ناقص است. بر مبنای این برهان، می‌توان تعداد نامتناهی توصیف تئوریک ناسازگار با یک‌دیگر دربارۀ عالم داشت در حالی که همگی در نتایج تجربی با ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
چگونگی تعریف خداوند از دیدگاه ابن سینا
چگونگی تعریف خداوند از دیدگاه ابن سینا

سید محمد انتظام

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 47-62

https://doi.org/10.22096/ek.2021.122414.1207

چکیده
  از آنجا که خداوند فاقد ذاتیات ماهوی است تعریف او به ذاتیات ماهوی ممکن نیست. پرسشی که در این مقاله به آن پاسخ داده‌ایم این است که آیا می‌توان خداوند را به جز ذاتیات، به گونه ای دیگر تعریف کرد؟ پاسخ ابن ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
امکان باور به خدا در چهارچوب فلسفۀ کارنپ
امکان باور به خدا در چهارچوب فلسفۀ کارنپ

سید مسعود موسوی کریمی؛ سید حسین پرده چی

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 63-83

https://doi.org/10.22096/ek.2021.529755.1353

چکیده
  کارنپ به عنوان شاخص‌ترین نماینده پوزیتیویست‌های منطقی جمله مشهوری دارد مبنی بر اینکه مابعدالطبیعه بی‌معنا است. در نگاه اوّل به نظر می‌رسد که هرگونه باور مذهبی، به خصوص باور به خدا، با چهارچوب فلسفۀ ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
دیدگاه تقوم درباره شخص انسان
دیدگاه تقوم درباره شخص انسان

مهدی ذاکری

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 85-106

https://doi.org/10.22096/ek.2021.523667.1314

چکیده
  بیکر بر أساس دیدگاه تقوم، ادعا می کند که اشخاص انسان اساسا نه نفس مجردی دارند (مجردانگاری) و نه صرفا حیوان اند (حیوان انگاری). اشخاص انسان بخشی از جهان طبیعی‌اند، اما بخشی متمایز. آنچه موجب می شود چیزی ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
تقریری از اصالت ماهیت و وجود
تقریری از اصالت ماهیت و وجود

امیر دیوانی

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 107-128

https://doi.org/10.22096/ek.2021.131889.1243

چکیده
  مابعدالطبیعه یا فلسفه‌ی اولی، به مثابه‌ی دانش کلی و به مثابه‌ی بنیاد دانش‌ها، عهده‌دار بحث از چیستی و هستی (= ماهیت و وجود) و احکام آن‌هاست. پرسش از چیستی‌ها و هستی‌های خاص و پاسخ به آن‌ها پرسش و پاسخ ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
جریان شناسی «شبهۀ ابن کمّونه» و چگونگی انتساب آن به شیخ اشراق
جریان شناسی «شبهۀ ابن کمّونه» و چگونگی انتساب آن به شیخ اشراق

محمد (جلال الدین) ملکی

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 129-144

https://doi.org/10.22096/ek.2021.530845.1366

چکیده
  در آثار حکما و متکلّمان شبهه‌ای را به ابن کّمونه نسبت داده‌اند که وی در آن شبهه «دلیل ردّ دو خدایی را کافی به مقصود ندانسته است»، و در شماری از آثار حکما و متکلّمان این شبهه آمده است. شبهه این کمّونه ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
دفاع از عقلانیت دینداری با تکیه بر زندگی معنادار
دفاع از عقلانیت دینداری با تکیه بر زندگی معنادار

محمد رضا بیات

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 145-164

https://doi.org/10.22096/ek.2021.138565.1276

چکیده
  در این مقاله با ارائه تعریفی از عقلانیت 1)نظری و عملی و 2)عقلانیت ابزاری و غیرابزاری سازوکاری برای دفاع از عقلانیت عملی التزام به آموزه های دینی یا دینداری ارائه شده است. ابتدا با تکیه بر ‌نظریه آبراهام ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
خوانش حداکثری از نظریة دینیِ قانون طبیعی: چالش‌های معرفت‌شناختی و راه‌حل‌های آنها
خوانش حداکثری از نظریة دینیِ قانون طبیعی: چالش‌های معرفت‌شناختی و راه‌حل‌های آنها

ایوب افضلی؛ ابوالقاسم فنائی

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 165-186

https://doi.org/10.22096/ek.2021.138284.1271

چکیده
  خوانش حداکثری از نظریة دینی قانون طبیعی، دیدگاهی است که تبیین و کشف توصیه‌های اخلاقی دین را بدون رجوع به متون مقدس ممکن می‌داند. این خوانش بر دو اصل زیر استوار است: (1) کاربست قانون طبیعی به عنوان چارچوبی ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
نتایج و پیامدهای اخلاقی اندیشة وجود عین الربطی معلول در فلسفه ملاصدرا بر زندگی انسان
نتایج و پیامدهای اخلاقی اندیشة وجود عین الربطی معلول در فلسفه ملاصدرا بر زندگی انسان

منوچهر شامی نژاد؛ حسین اترک

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 187-202

https://doi.org/10.22096/ek.2021.127009.1219

چکیده
  این مقاله در زمینه فلسفه ملاصدرا به بررسی این پرسش می پردازد که نظریه وجود عین الربطی معلول چه پیامدهایی در بعد اخلاقی و اجتماعی دارد؟ از دیدگاه ملاصدرا وجود معلول عین الربط بوده و استقلالی ندارد و از ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
جنس برتر از منظر ملاصدرا
جنس برتر از منظر ملاصدرا

مهدی شجریان

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 203-224

https://doi.org/10.22096/ek.2021.132033.1246

چکیده
  آیا زن انسان برتر است یا مرد؟ این پرسش در آراء فمینیستی پاسخ‌های مختلفی دارد. برخی از فمینیست‌ها ملاک برتری زن یا مرد را در تمایزات جنسی و طبیعی آن‌ها جستجو کرده و نفس بهره‌گیری از اندام تولید مثل خاص ...  بیشتر
مقاله مروری
بررسی شماری از پاسخ‏های ایجابی و سلبی به ناسازگاری علم پیشین خداوند و فعل اختیاری انسان
بررسی شماری از پاسخ‏های ایجابی و سلبی به ناسازگاری علم پیشین خداوند و فعل اختیاری انسان

حجت منگنه چی

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 225-248

https://doi.org/10.22096/ek.2021.528430.1348

چکیده
  ذیل مسئلة توحید افعالی، پرسش مهمی وجود دارد و آن اینکه آیا علم پیشین الهی و فعل اختیاری انسان سازگارند؟ اشاعره که علم پیشین و اختیار انسان را ناسازگار می‏دیدند، نتوانستند معنایی برای فاعلیت انسان بیابند ...  بیشتر
مقاله مروری
تبیین معناداری و محتوای گزاره ها بر اساس نظریه‌های فروکاهشی صدق
تبیین معناداری و محتوای گزاره ها بر اساس نظریه‌های فروکاهشی صدق

هومن محمد قربانیان

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، صفحه 249-269

https://doi.org/10.22096/ek.2021.525313.1325

چکیده
  تئوری‌های فروکاهشی صدق مدعی‌اند تصدیق یک جمله و آوردن محمول "صادق است" موجب نمی‌گردد که چیزی به محتوای جمله اضافه شود. اما بسیاری از تئوری‌های معناداری و محتوا، مفهوم صدق را پایه تعریف مفاهیم سمانتیکی ...  بیشتر