نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد سعیدی‌مهر ¹
• فاطمه میررحیمی ²
• امید کریم زاده ³

¹ استاد گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس ،تهران،ایران

² دانشجوی دکتری گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³ استادیار پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

در فلسفه ادراک حسی معاصر، آزمونهای متعددی از جمله آزمونهای پدیدارشناختی که بر جنبه‌های آگاهانه تجربه‌های حسی تمرکز می‌کند، برای بررسی نظریه‌های مختلف در این زمینه مطرح شده است. نظریه داده‌های حسی یکی از نظریاتی است که پدیدارشناسی تجربیات حسی را به درستی نشان نمی‌دهد و اشکالات متعددی بر آن وارد است. از جمله این اشکالات می‌توان به ناکارآمدی این نظریه در تبیین برخی از مسائل مانند جنبه شی محوریِ پدیدارشناختی ادراک حسی، بحث پدیدارشناختی مربوط به کیفیات اولیه و بحث عمق اشاره کرد. طرفداران این نظریه با اتخاذ موضع وجودشناختی و معرفت شناختی، پاسخهای مختلفی را به این اشکالات داده‌اند. با توجه به قرابت بین نظریه وجود ذهنی در سنت فلسفه اسلامی و نظریه داده‌های حسی می‌توان این اشکالات را به نظریه وجود ذهنی نیز عرضه کرد. با بهره گیری از برخی مبانی حکمت متعالیه مانند بحث اتحاد ماهوی میان اشیاء خارجی و صور ذهنی آنها، قیام صدوری صور حسی و خیالی به نفس، تفکیک میان حمل اولی و حمل شایع و ویژگیهای علم حضوری می‌توان از نظریه وجود ذهنی در مقابل اشکالات پدیدارشناختی دفاع کرد.

کلیدواژه‌ها

• پدیدارشناسی
• داده‌های حسی
• وجود ذهنی
• حکمت متعالیه

عنوان مقاله [English]

Investigation of phenomenological problems for the theory of mental existence in the light of the sense datum theory

نویسندگان [English]

• Mohammad Saeedimehr ¹
• Fatemeh Mirrahimi ²
• Omid Karimzadeh ³

¹ Professor, Department of Philosophy, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

² PhD Student, Department of Islamic Philosophy and Theology, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

³ Assistant Professor of Philosophy, Institute for Fundamental Research in Science and Technology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

There are different tests for an adequate philosophical theory of perception. One of them is phenomenological testing, which focuses on the conscious aspects of sense experiences. Sense-datum theories that appeal to sense data cannot deliver a satisfactory phenomenology.
One of the problems is related to awareness of objects that bear the properties that characterize what it is like for us the austere nature of sense data—as objects that only possess sensible qualities— makes it difficult for the theory to adequately capture the phenomenology of “real” experiences. Other problem is related to the primary qualities. A more specific phenomenological problem area for sense datum theory has concerned the experience of depth. The sense datum theorist rebuts some objection by adopting an ontological and epistemological position.
One of the leading theories of perception in the ontology of the Islamic philosophy is the theory of mental existence. The sense-datum theory seems to have many similarities with the theory of mental existence. Using some principles of Transcendent philosophy such as the discussion of the nature union between external objects and their mental forms, the resurrection of sensory and imaginary forms to the soul, the distinction between the first carriers and common carriers and the characteristics of present knowledge, the theory of mental existence can be defended against phenomenological problems.

کلیدواژه‌ها [English]

• phenomenological
• mental existence
• sense datum
• transcendent philosophy