نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه فلسفه دانشگاه شیراز
چکیده
تحقق معرفت به گونه رئالیسم خام و رئالیسم انتقادی از دغدغه‌های مهم اندیشمندان بوده است. نظریه مطابقت که به عنوان تئوری صدق حکمت متعالیه به حساب می‌آید، تاب آن را دارد که به گونه رئالیسم خام و رئالیسم انتقادی تعبیر و تفسیر شود. مسائل حکمت متعالیه به گونه‌ای سامان یافته‌اند که بر هر دو تفسیر می‌توان شواهدی ارائه نمود. با توجه به ناسازگاری میان دو تفسیر باید یکی را به عنوان نظر نهایی ملاصدرا انتخاب نمود. با توجه به اینکه رئالیسم خام در چارچوب حکمت متعالیه با مشکلات و نقدهای جدی روبرو می‌شود و نظرات نهایی ملاصدرا و شواهد قوی‌تری از حکمت متعالیه با رئالیسم انتقادی سازگار‌تر است، به نظر می‌رسد انتخاب رئالیسم انتقادی به عنوان نظر نهایی حکمت متعالیه در این باب مناسب‌تر باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Transcendent Philosophy of Naïve Realism to Critical Realism
نویسنده [English]
- Mohammad Bonyani
Assistant Professor of Philosophy, University of Shiraz, Shiraz, Iran.
چکیده [English]
The realization of knowledge in the form of naïve realism and critical realism has been one of main concerns of philosophers. Correspondence theory, which is considered as theory of truth in transcendental philosophy (Al Hekmah al-mota'aliya), can be interpreted as either naïve realism or critical realism. Problems of transcendental philosophy are presented in a way that evidence can be provided for both interpretations. Given the incompatibility of the two interpretations, only one should be chosen as Mulla Sadra's final theory. Given that within the framework of transcendental philosophy Naïve realism faces many serious criticism and problems, and that Mulla Sadra's final theories and strong evidence provided by transcendental philosophy are more consistent with critical realism, it seems that it is more appropriate to consider critical realism as Mulla Sadra's final theory.
کلیدواژه‌ها [English]
- Naive Realism
- Critical Realism
- Transcendent Philosophy
- correspondence theory
الف- فارسی
- آشتیانی، سید جلال الدین؛ منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، جلد 1، قم، انتشارات تبلیغات اسلامی، 1363.
- بنیانی، محمد؛ کشفی، عبدالرسول؛ بررسی معانی گوناگون اصالت وجود و اعتباریت ماهیت در نظام صدرایی، تهران، دو فصلنامه پژوهش‌های هستی‌شناختی، 1391، شماره 1.
- جوادی آملی، عبدالله؛ رحیق مختوم، جلد 5، قم، نشر اسراء، 1386.
- فیاضی، غلامرضا؛ هستی و چیستی در مکتب صدرایی، تحقیق و نگارش حسینعلی شیدان شید، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1388.
- قائمی، علیرضا؛ «دو نوع رئالیسم:خام و انتقادی»، فصلنامه ذهن، شماره 2، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1382.
- مطهری، مرتضی؛ پاورقی‌های کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد 1، قم، انتشارات صدرا، 1332.
- ________ ؛ مجموعه آثار، جلد 9، تهران، انتشارات صدرا، بی‌تا.
- ابن‌سینا، حسین بن عبدالله؛ الشفاء (الالهیات)،به تصحیح سعید زاید، قم، مکتبة آیة الله المرعشى، 1404ه.ق.
- احسایی، شیخ احمد؛ شرحکتابالمشاعر، تبریز، چاپ سنگی، 1278ه.ق.
- الرازى، فخر الدین؛ المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات، جلد 1، قم، بیدار، 1411ه.ق.
- السبزوارى، حاج ملا هادی؛ شرح المنظومة، تصحیح و تعلیق از آیت الله حسن‌زاده آملى و تحقیق و تقدیم از مسعود طالبى، جلد ۲، تهران، نشر ناب، 1369.
- الشیرازی، صدرالدین محمد؛ مفاتیح الغیب، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالى و انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران و مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1363.
- ______________ ؛ الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، المرکز الجامعى للنشر، 1360.
- ______________ ؛ المشاعر، به اهتمام هانرى کربن، تهران، انتشارات طهورى، 1363.
- ______________ ؛ المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1354.
- ______________ ؛ سه رسائل فلسفى، قم، دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1378.
- ______________ ؛ المظاهر الإلهیة فی أسرار العلوم الکمالیة، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1378.
- ______________ ؛ کسر أصنام الجاهلیة، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381.
- ______________ ؛ الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، جلد ۱-6 و 8-9، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1981م.
- ______________ ؛ شرح الهدایة الأثیریة، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی،1422ه.ق.
- ______________ ؛ الحاشیة على إلهیات الشفاء،ج1، قم، انتشارات بیدار، بی‌تا.
- ______________ ؛ مجموعة الرسائل التسعة، قم، مکتبه المصطفوی، 1302ه.ق.
- طباطبایی سید محمد حسین؛ نهایه الحکمة، مؤسسه النشر الاسلامی، قم، بی‌تا.
- الفارابی، ابوالنصر؛ المنطقیات، جلد 1، قم، مکتبة آیة اللّه المرعشى (ره)، 1408ه.ق.
- مصباح یزدی، محمد تقی؛ تعلیقه علی نهایه الحکمه، انتشارات مؤسسه در راه حق، قم، 1405ه.ق.
- میرداماد، محمد باقر؛ العلوى، السید احمد؛ تقویم الایمان و شرحه کشف الحقائق، مقدمه و تحقیق از على اوجبی، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی، 1376.
- Jonathan Dancy and Ernest Sosa; 1992, A Companion to Epistemology, Blackwell.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله