نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکده فلسفه دانشگاه مفید، قم ، ایران.

چکیده

شیخ اشراق یکی از ناقدان جدی تعریف به ذاتیات ماهوی و به‌ویژه تعریف به حد است. او در آثار خود دو راه متفاوت را برای تعریف اشیاء معرفی می‌کند: در راه نخست، از تعریف موجودات نیازمند تعریف (مرکبات)، به اعراض و خواصشان(به تعبیر او به بسایط) و در راه دوم، از تعریف به ذاتیات مفهومی سخن گفته است. نظریۀ تعریف به بسایط، متشکل از هفت مؤلّفه است. در این مقاله، با تحلیل و بررسی این مؤلفه‌ها، این نظریه‌ را توضیح داده و برخی از ایرادات آن‌را بیان می‌کنیم. از نظر سهروردی تعریفی که به مفاهیم برگرفته از شهود (اعم از حسی و فراحسی) منتهی نشود، معرفت‌زا نیست. شیخ اشراق، ادراک حسی را که متعلق آن، اعراض و به تعبیر او بسایط حسی هستند، حضوری دانسته و موجودات فرامادی را نیز متعلق شهود فراحسی می‌داند. به عقیده او، تصورات بدیهی که تصورات دیگر باید به آنها منتهی شوند، تصوراتی هستند که به‌طور مستقیم از علم شهودی و حضوری به‌دست آمده باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyze and critique of Theory of Definition upon simples in Suhrawardi's of Philosophy

نویسنده [English]

  • Sayed Mohammad Entezam

Associate Professor, Faculty of Philosophy, Mofid University, Qom, Iran.

چکیده [English]

Sheikh Ishraq is one of the serious critics of the Genus-differentia definition, and in particular the definition upon essence. in his works, he introduces two different ways to define objects. In the first place, the definition of the beings require definition (compounds), upon their attributes and their properties (in his words, simples), and in the second, the definition upon conceptual essentials. Theory of Definition upon simples consists of seven components. In this paper, by analyzing these components, we explain the definition upon simples and some of its deficiencies. For Suhrawardi, the definition that does not lead to concepts derived from intuition (including sensory and supra-spiritual) is not knowledgeable. In view of Sheikh Ishraq the perception that belongs to accidents and, in his sense, the sensory simles, is intuition and the supernatural beings are the supernatural intuitions. In his view, the obvious presentations that other presentations should lead them are presentations derived directly from intuitive knowledge

کلیدواژه‌ها [English]

  • definable
  • nun definable
  • Definition upon simples
  • Genus-differentia definition
  1. 1.     ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1375)، الإشارات و التنبیهات، چاپ‌اول، قم: نشرالبلاغة.
  2. 2.     ................................................................................. (1404ه.ق-الف)، الشفاء (البرهان)، به‌تحقیق ابوالعلا عفیفی، قم: مکتبة آیة‌الله مرعشی‌نجفی.
  3. 3.      انتظام، سید محمد(1396)، «بررسی تعریف به ذاتیات با تأملی در پیش فرضهای فلسفی آن»، هستی و شناخت، شماره1.
  4. 4.     ................................................................................. (1404ه.ق-ب)، الشفاء (الهیات)، به‌تحقیق ابوالعلا عفیفی، قم: مکتبة آیة‌الله مرعشی‌نجفی.
  5. 5.      ................................................................................. (1404ه.ق-ج)، التعلیقات، به‌تحقیق عبدالرحمن‌بدوی، بیروت: مکتبة الأعلام الإسلام.
  6. 6.      ................................................................................. (1400ه.ق)، تفسیر سورة التوحید، چاپ شده در رسائل ابن‌سینا، قم: انتشارات بیدار.
  7. 7.     ................................................................................. (1405ه.ق)، منطق المشرقیین، چاپ‌دوم، قم: مکتبة آیة‌الله مرعشی‌نجفی.
  8. 8.     حلی، حسن‌بن‌یوسف، (1371) جوهر النضید، چاپ پنجم، قم: انتشارات بیدار.
  9. 9.     سبزواری، ملاهادی، (1413ه.ق)، شرح منظومه، به‌تحقیق حسن حسن‌زاده‌آملی، جلد2، چاپ اول، تهران: نشر ناب.
  10. 10.   سهروردی، شیخ اشراق، (1375)، مجموعه مصنفات، به‌تحقیق هانری‌کربن و سیدحسین‌نصر، چاپ‌دوم، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  11. 11.   ................................................................................. (2011)، المشارع و المطارحات (بخش منطق)، به‌تحقیق مقصود‌محمدی و اشرف‌عالی‌پور، بیروت: منشورات الجمل.
  12. 12.    شهابی، محمود، (1360)، رهبر خرد، چاپ‌پنجم، تهران: کتاب فروشی خیام.
  13. 13.   شهرزوری، محمدبن‌محمود، (1383)، الشجرة الالهیة، به‌تحقیق نجفقلی‌حبیبی، چاپ‌اول، تهران: موسسه حکمت و فلسفه ایران.
  14. 14.   ................................................................................. (1372)، شرح حکمة الإشراق، به‌تحقیق حسین‌ضیائی‌تربتی، چاپ‌اول، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  15. 15.    طباطبایی، محمدحسین (1362)، نهایة الحکمة، به‌تحقیق عبدالله‌نورانی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  16. 16.    طوسی، نصیرالدین (1361)، اساس الإقتباس، به‌تصحیح مدرس‌رضوی، چاپ‌سوم، تهران: دانشگاه تهران.
  17. 17.   فارابی، ابونصر (1413ه.ق)، التعلیقات (الأعمال الفلسفیة)، به تحقیق جعفر‌آل‌یاسین، چاپ‌اول، بیروت: دارالمناهل.
  18. 18.   مطهری، مرتضی (1390)، مجموعه آثار، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارات صدرا.
  19. 19.   ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1981)، اسفار، چاپ سوم، بیروت: دارإحیاء التراث.

................................................................................. (1360)، الشواهد الربوبیة، به تحقیق سیدجلال‌الدین‌آشتیانی، چاپ‌دوم، مشهد، المرکز الجامعی للنشر.

CAPTCHA Image