نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• عبدالرحیم سلیمانی

استادیار دپارتمان فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران.

چکیده

در میان براهین متعددی که برای اثبات وجود خدا اقامه شده، برهان نظم از جهاتی ویژه است. از یک سو اکثریت قاطع دینداران به همین برهان استناد می‌کنند و از سوی دیگر متون دینی، به‌ویژه متون اسلامی، بارها این برهان را مطرح و مردم را به توجه به آن دعوت کرده‌اند. بنابراین متکلم نمی‌تواند با این برهان مانند دیگر برهان‌ها برخورد کند. او می‌تواند از کنار هر برهانی بگذرد و آن را نپذیرد؛ اما اگر برهان نظم را نپذیرد، اولاً باید جایگزینی برای ارائه به توده‌های مردم پیدا کند و ثانیاً باید از متون دینی دفاع کند که چرا با ارائه یک برهان مخدوش مردم را فریب داده‌اند. نکته عجیب اینکه در حالی که متون مقدس اسلامی بسیار بیشتر از متون مسیحی به این برهان توجه داشته‌اند، عالمان و الاهیدانان مسیحی بیش از عالمان مسلمان به این برهان توجه و از آن دفاع کرده‌اند. به نظر می‌رسد در تاریخ فلسفه و کلام اسلامی به این برهان توجه لازم نشده است. در عصر جدید در غرب کسانی مانند دیوید هیوم و کانت اشکالات مهم متعددی به این برهان وارد کرده‌اند که بررسی‌شان نشان می‌دهد که آن‌ها مسلّم نیستند و نمی‌توانند برهان نظم را از ادامه حیات بازدارند و از اعتبار بیندازند.

کلیدواژه‌ها

• وجود خدا
• برهان نظم
• متون دینی
• وظیفه متکلم

عنوان مقاله [English]

Argument from the Order in the Universe and Double Task of Theologian towards It

نویسنده [English]

• Abdorrahim Soleimani

Assistant Professor, Department of Philosophy, Mofid University, Qom, Iran.

چکیده [English]

Among the various arguments which have been presented to prove the existence of God, argument from the order in the universe is unique from many respects. On the one hand, the vast majority of religious believers cite the same argument and on the other hand, religious Scriptures, especially Islamic texts have repeatedly raised this argument and have invited people to pay attention to it. The theologian cannot deal with this argument, like other arguments. He can pass along any argument and refuse it, but if he does not accept argument from the order in the universe, first he must find an alternative argument to offer to the masses, and secondly, he must defend religious Scriptures why such texts have presented a flawed argument and indeed the people have been deceived. The strange point is that though the Islamic scriptures have paid much more attention to this argument in comparison with Christian texts, but Christian scholars and theologians more than Muslim scholars have considered this argument and defended it. It appears that in the history of philosophy and Islamic theology enough attention has not been paid to it. In the new era in the West, some people like David Hume and Immanuel Kant have criticized this argument and arisen several difficulties related to this argument which the review and study of the main difficulties show that none of them is certain and proven and thus the argument from the order in the universe can survive despite such objections.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• The Existence of God
• the Argument from the Order in the Universe
• Religious Scriptures
• the Duty of Theologian