نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، خراسان رضوی، ایران.

چکیده

بیشتر حکیمان مسلمان به‌تبعیت از ارسطو جسم را حقیقتی مرکب از دو عنصر جوهری به نام ماده اولی و صورت جسمیه دانسته‌اند و برای اثبات این مطلب براهین مختلفی اقامه نموده‌اند. یکی از این براهین برهان قوه و فعل است که در آن ترکیب جسم از ماده و صورت با استناد به دو حیثیت نفس الامری به نام قوه و فعل، اثبات شده است. برهانی که به اعتقاد بسیاری از فیلسوفان محکمترین برهان اثبات ماده اولی است که حتی در دقت و استحکام بر برهان فصل و وصل برتری دارد. بر این برهان نقدهای بسیاری وارد شده است اما آنچه کمتر بدان پرداخته شده بررسی اشکالات نقضی برهان مذکور است. در این میان نقض برهان قوه وفعل به هیولی اولی و نفس، نقض جدی تری است که این مقاله با بررسی آن، رویکرد دوگانه فیلسوفان در قبال جسم با هیولی و نفس را به تصویر کشیده و نقد کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Violation Challenge of the Argument of Faculty and Action

نویسنده [English]

  • Mohammad Mahdi Kamali

Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Razavi University of Islamic Sciences, Khorasan Razavi, Iran.

چکیده [English]

Most Muslim philosophers, following Aristotle, believe that the body consists of two essential elements called “prime matter” and “corporal form”. They have presented several arguments to prove this theory. One of these arguments is the “argument of faculty and action”, which according to two kinds of faculty and act, prove body is composed of matter and form. Many of them believe this argument is the strongest argument proving the prime matter, which is more accurate and more powerful than “argument of separation and connection”. But a few of philosophers believe this argument has a lot of problems.
In this paper, we first explain the argument of faculty and action on separate its premises. Then we criticize it by counting the four problems. Finally, we conclude that the argument fails to prove the composition of the body, of matter and form.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Argument of Faculty and Action
  • Prime Matter
  • Corporal Form
  • Soul
1. ارسطو (1377)، مابعدالطبیعه،ترجمه محمدحسن لطفی، چاپ اول، تهران: انتشارات طرح نو.
2. بهمنیار (1375)، التحصیل، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
3. حسینی کاشانی، سید ماجد بن‌ابراهیم (1151)، رساله فی ابطال الهیولی، نسخه خطی به شماره مسلسل 6025، قم: کتابخانه نسخ خطی آیت‌الله مرعشی‌نجفی.
4. رازى، قطب‌الدین (1375)، المحاکمات بین شرحى الاشارات، چاپ اول، قم: نشر البلاغة.
5. سبزواری، ملاهادی (1360)، تعلیقات شواهد الربوبیه، چاپ‌شده در کتاب شواهد الربوبیه، تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانى، چاپ دوم، مشهد: المرکز الجامعى للنشر.
6. سبزواری، ملاهادی (1369ـ1379)، شرح منظومه، تصحیح حسن حسن‌زاده‌آملی، چاپ اول، تهران: نشر ناب.
7. شهرزورى، شمس‌الدین (1383)، رسائل الشجرة الالهیة فى علوم الحقایق الربانیه، چاپ اول، تهران: مؤسسه حکمت و فلسفه ایران.
8. ابن‌سینا، حسین بن‌عبد‌الله (1404الف)، الهیات شفا، قم: مکتبه آیت الله المرعشى.
9. ابن‌سینا، حسین بن‌عبد‌الله (1404ب)، منطق شفا، قم: مکتبه آیت الله المرعشى.
10. صدرالمتألهین، محمد بن‌ابراهیم (بی‌تا)، الحاشیة على الهیات الشفاء، قم: انتشارات بیدار.
11. صدرالمتألهین، محمد بن‌ابراهیم (1981)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، چاپ سوم، بیروت: دار احیاءالتراث‏.
12. صدرالمتألهین، محمد بن‌ابراهیم (1387)، سه رسائل فلسفى، چاپ سوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
13. صدرالمتألهین، محمد بن‌ابراهیم (1422)، شرح الهدایه الاثیریه، تهران: چاپ سنگی.
14. صدرالمتألهین، محمد بن‌ابراهیم (1360)، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانى، چاپ دوم، مشهد: المرکز الجامعى للنشر‏.
15. صدرالمتألهین، محمد بن‌ابراهیم (1361)، العرشیة، تهران: انتشارات مولى.
16. طباطبایی، سید محمدحسین (1362)، رسائل سبع (رساله قوه و فعل)، بنیاد علمی و فکری استاد علامه‌طباطبایی، چاپ اول، قم: چاپ حکمت.
17. طباطبایی، سید محمدحسین (1427)، نهایه الحکمه، چاپ دوم، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
18. مصباح یزدی، محمدتقی (1378)، آموزش فلسفه، چاپ اول، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
19. مصباح یزدی، محمدتقی (1405)، تعلیقه بر نهایه، چاپ اول، قم: نشر سلمان فارسی.
20. میرداماد، محمدباقر (1381ـ1385)، مصنفات میرداماد، به اهتمام عبدالله نورانى، چاپ اول، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
CAPTCHA Image