نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد مدعو دانشکده فلسفه، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

چکیده

سخنان مستقیم ابن‌سینا در مورد زیبایی (جمال) را می‌توان در چند سطر جمع کرد؛ اما مهم‌تر از جمع‌آوری این سخنان، کشف مفهوم کلمات و روابطی است که او در جملات خود مطرح کرده است. یکی از مفاهیم پرکاربرد و مهم در مسئله زیبایی یا جمال در اندیشه ابن‌سینا «کمال» است. برخی از پژوهشگران در تحلیل کمال مدرَک در محسوسات، کمال مورد نظر ابن‌سینا را «کمال ثانی» به عنوان «شیء آن‌گونه که باید باشد» دانسته‌اند، در حالی که اگرچه ممکن است این سخن صحیح باشد، اثبات این ادعا از عبارت فوق صحیح نیست. بر همین اساس، در این پژوهش تلاش شده است با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن نقد رویکرد رایج در مورد رابطه کمال و جمال محسوسات، چگونگی این ارتباط با استناد به عبارات او بررسی و تحلیل شود. یافته‌های این پژوهش با تأکید بر رابطه عمیق کمال و جمال، نشان می‌دهد که با توجه به تفاوت کمال در موجودات، زیبایی ابن‌سینا را باید به زیبایی محسوس و غیر محسوس (مجرد) تقسیم کرد. در حقیقت، زیبایی در این دو دسته از موجودات با توجه به نوع کمال مورد نظر در آن‌ها متفاوت خواهد بود، به این‌گونه که زیبایی در غیر محسوسات، ذاتی و در محسوسات جزء عوارض آن‌ها است؛ بنا بر این کمال در نوع اول، کمال اولی و در نوع دوم کمال ثانی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Perfection in the Aesthetics of Ave-Sina and Critique of Common Approaches for this

نویسنده [English]

  • Mahdi Bahrami

Visiting Professor, Faculty of Philosophy, University of Religions and Religions, Qom, Iran.

چکیده [English]

Although the explanations of beauty (Jamal) in the theory of Avesina are limited, it seems that they point to a very deep relation between beauty (Jamal) and perfection (Kamal). Therefore, perfection in the idea of some investigators has been expressed as the main reason for the beauty. They have introduced the second perfection in the sense objects as the beauty. They construe sense objects from the one of important phrase of Avesina, while it seems that proving this claim from that phrase is not easy and acceptable. For this reason, in this paper, while the common approaches of this issues are critiqued, by the descriptive-analytical method the relationship between beauty (Jamal) and perfection (Kamal) base of Avesina's books is evaluated and analyzed. The conclusion of this paper shows that base on the concept of perfection (Kamal) for creatures, there are two kind of beauty; one of them appertain to substantial beings and other to insubstantial beings. The perfection for the first part is the second perfection (Second Kamal) and for insubstantial beings is the first perfection (first Kamal).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avesina
  • Aesthetic
  • Beauty
  • Perfection
  • Insubstantial Being
  • Substantial Being
الف) کتب و مقالات
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1376)، الإلهیات من کتاب الشفاء، تحقیق حسن‌زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات حوزه علمیه.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1359ق)، عیون الحکمه، عبدالرحمن بدوی، بیروت: دارالقلم.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1363)، المبداء و المعاد، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1364ش)، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1365ش)، معراج نامه، تصحیح نجیب مایل هروی، چاپ اول، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1381ش)، الاشارات و التنبیهات، تحقیق مجتبی زارعی، قم: بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1383ش)، الهیات دانشنامه علائی، همدان: دانشگاه ابوعلی‌سینا.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1385ش)، النفس من کتاب الشفا، محقق: حسن‌زاده آملی، قم: بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1400ق)، رسائل (رسالة العشق)، قم: بیدار.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1385)،الهیات نجات، ترجمه و شرح سید یحیی یثربی، قم: بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1405)، الشفاء (المنطق)، مصحح مدکور، ابراهیم بیومی، محقق سعید زاید و دیگران، قم: نشر مکتبه مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، حسین بن‌عبدالله (1966م)، الشفاء (الشعر)، تحقیق عبدالرحمن بدوی، قاهره: الدار المصریة للتألیف و الترجمة.
اسفراینی نیشابوری، فخرالدین (1393ش)، شرح کتاب النجاه لابن‌سینا، تحقیق مقصود محمدی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
افلاطون (1380ش)، مجموعه آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی، چاپ سوم، تهران: انتشارات خوارزمی.
تولستوی، لئون (1372ش)، هنر چیست،‌ ترجمه کاوه دهگان، تهران: انتشارات امیرکبیر.
ربیعی، هادی (1390ش)،  فلسفه هنر ابن‌سینا، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
طباطبایی، محمدحسین (1388)، نهایة الحکمه، مصحح عباسعلی زارعی سبزواری، ‌قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة.
عباسی حسین‌آبادی، حسن (1398ش)، «بررسی تطبیقی مفهوم کمال اول و ثانی نزد ارسطو و ابن‌سینا»، فصلنامه حکمت و فلسفه، شماره 57، صص 141-164.
فارابی، محمد بن‌محمد (1995)، کتاب السیاسه المدنیه، بیروت: دار و مکتبه الهلال.
کانت، ایمانوئل (1383ش)،  نقد قوه حکم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان،‌ چاپ سوم، تهران: نشرنی.
کروچه، بندتو (1393ش)، کلیات زیبایی‌شناسی، ترجمه فؤاد روحانی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1387)، مشکات (شرح الهیات شفا)، تحقیق و نگارش محمدباقر ملکیان و عبدالجواد ابراهیمی‌‌فر، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مظفر، محمدرضا (1388)، المنطق، قم: نشر اسماعیلیان.
ویسنوسکی، روبرت (1389)، متافیزیک ابن‌سینا، ترجمه مهدی نجفی‌افرا، تهران: نشر علم.
هاشم‌نژاد، حسین (1392 الف)، زیبایی‌شناسی در آثار شیخ اشراق و صدرالمتألهین، تهران: انتشارات سمت.
هاشم‌نژاد، حسین (1392ب)، «مبانی فلسفی هنر در آثار ابن‌سینا»، فصلنامه جاویدان خرد، پاییز و زمستان، شماره 32، صص 259-287.
CAPTCHA Image