نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد فلسفه دین، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

2 استادیار دپارتمان فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران.

چکیده

قانون طبیعی نظریه‌ای در عقل عملی است که در زمینه‌های عملی فلسفه و الاهیات از آن بحث می‌شود. نظریه الاهیاتی قانون طبیعی عهده‌دار تنقیح توصیه‌های اخلاقی خداوند است و دو خوانش حداقلی و حداکثری دارد. خوانش حداقلی توصیه‌های اخلاقی خداوند را بر پایه واقعیت‌هایی طبیعی و عینی «تبیین» می‌کند و «کشف» همه آن واقعیت‌ها یا قسمتی از آن‌ها را در گرو رجوع به منابع نقلی و تاریخی دین می‌داند. خوانش حداکثری بر آن است که افزون بر «تبیین»، «کشف» توصیه‌های اخلاقی خداوند نیز در چارچوب قانون طبیعی صورت می‌گیرد. نوشتار حاضر آثار علامه ملا نظرعلی طالقانی، فیلسوف، فقیه و اصولی شیعی، را بررسی می‌کند و پس از تنقیح مبانی الاهیاتی، انسان‌شناختی، معرفت‌شناختی و متافیزیکی، با بازآرایی اندیشه اخلاقی و الاهیاتی وی، نشان می‌دهد که نظریه طالقانی ذیل خوانش حداکثری از قانون طبیعی قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Research on the Foundations of Religious Ethics and its Content in the View of Allamah Taleghani

نویسندگان [English]

  • Ayuob Afzali 1
  • Aboulghasem Fanaei 2

1 Master of Philosophy of religion, University of Religions and Denomination, Qom, Iran.

2 Assistance Prof., Department of Philosophy, Mofid University, Qom, Iran.

چکیده [English]

Natural law is a theory in the practical reason which is discussed in the practical fields of philosophy and theology. The religious version of the theory is responsible for the explanation of divine moral guidance and has two sub-versions: strong and weak. According to the latter, the function of the theory is merely to explain the nature of religious morality but understanding all or some practical principles of religious morality depends on the historical and revealed religious texts. Whereas according to the former, alongside the explanation of the nature of religious morality, natural reason can discover all the practical principles of religious morality. Fans of this reading believe that The essence of religious ethics is the natural law in such a way that natural reason independently has the ability to discover the moral precepts of God. Nazarali Taleghani is an experts in the field of religion and morality in Shiite, respectively. This article shows that his philosophical and theological assumptions imply the strong version of natural law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Law
  • Nazar Ali Taleghani
  • Natural Reason
  • Ethics Priority on Fiqh
  • Reason and Reason

الف) کتب و مقالات

ـ ابن‌سینا، حسین (1326)، تسع رسائل فى الحکمه و الطبیعیات‏، چاپ دوم، قاهره: دارالعرب.
ـ ابن‌سینا، حسین (1400ق)، رسائل ابن‌سینا، چاپ اول، قم: انتشارات بیدار.
ـ ابن‌سینا، حسین (1404ق)، التعلیقات‏، تحقیق عبدالرحمن بدوى،‏ چاپ اول، قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏.
ـ ابن‌منظور، (1414ق)، لسان العرب، محقق و مصحح احمد فارس صاحب الجوائب‌، چاپ سوم، بیروت: دارالفکر.
ـ اردکانی، احمد بن‌محمد حسینى (1375)، مرآت الاکوان، مقدمه، تصحیح و تعلیق عبدالله نورانى‏، چاپ اول، تهران: میراث مکتوب‏.
ـ جرجانی، على بن‌محمد (1370)، التعریفات‏، چاپ چهارم، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
ـ حلی، یوسف (1374)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، چاپ اول، قم: مؤسسه امام صادق.
ـ دغیم، سمیح (2001م)، موسوعه المصطلحات الامام الفخر الرازی، چاپ اول، بیروت: مکتبه لبنان ناشرون.
ـ سبزواری، هادی (1374)، شرح المنظومه، جلد 2، تصحیح و تعلیق حسن‌زاده آملى، مقدمه و تحقیق مسعود طالبى، چاپ اول، تهران: نشر ناب.
ـ شهرستانی، محمد بن‌عبدالکریم (1415)، الملل و النحل، محقق علی حسن فاعور، چاپ چهارم، بیروت: دارالمعرفه.
ـ طالقانی، نظرعلی (1386)، کاشف الاسرار، تحقیق مهدی طیب، چاپ اول، تهران: نشر سفینه.
ـ غفاری، محمدخالد (1380)، فرهنگ اصطلاحات آثار شیخ اشراق‏، چاپ اول، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
ـ فارابی، ابونصر (1996م‏)، کتاب السیاسه المدنیه، چاپ اول، بیروت: مکتبه الهلال.
ـ فنائی، ابوالقاسم (1392)، دین در ترازوی اخلاق، چاپ دوم، تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی صراط.
ـ کاپلستون، فردریک (1388)، تاریخ فلسفه غرب، ج2، ابراهیم دادجو، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ کلی، جان (1388)، تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمه محمد راسخ، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
ـ کوئین، فیلیپ (1392)، «نظریات مبتنی بر امر الاهی درباره اخلاق»، دانشنامه فلسفه اخلاق، ترجمه انشاءالله رحمتی، صص 371ـ375، چاپ اول، تهران: انتشارات سوفیا.
ـ مصطفوی، حسن (1402ق‌)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‌، چاپ اول، تهران: مرکز الکتاب للترجمه و النشر‌.
ـ ناطقی، علی‌اوسط (1394)، تمهید مناط الاحکام (درآمد مصحح بر کتاب مناط الاحکاممناط الاحکام، چاپ اول، قم: فرهنگستان اندیشه و علوم اسلامی.

ب) وبسایت

-  Murphy, M. (2011), "The Natural Law Tradition in Ethics", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2011 Edition), Edward N. Zalta (ed.), Available at: https://plato.stanford.edu/archives/win2011/ entries/natural-law-ethics/.
 
CAPTCHA Image