نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی بروجردی ¹
• هادی صمدی ²
• علیرضا منصوری ³

¹ دانشجوی دکتری، گروه فلسفه علم، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² استادیار، گروه فلسفه علم، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³ دانشیار، گروه فلسفه علم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

چکیده

نظریة تکامل خوانش‌های متعددی از زمان طرح توسط چارلز داروین به خود دیده است. دیدگاه رایج در قرن بیستم مبتنی بر شانس کور و انتخاب طبیعی بود در حالی ‌که برخی دیدگاه‌ها موجودات زنده را ارگانیسم‌های فعال و هدایت‌گر در نظر می‌گیرند. در این مقاله به تشریح دیدگاه پوپر در برجسته‌سازی کنشگری هر واحد زیستی، از باکتری تا موجود پیچیده‌ای چون انسان، پرداخته‌ایم و نشان می‌دهیم پوپر چه نقدی به دیدگاه‌های قدیم داشت و آینده‌نگرانه، با چه خوانشی از رویکردهای جدید سخن گفته است. از نظر پوپر، کنشگری فرایندی مداوم که شامل طرح مسئله، یافتن راه‌حل‌های ابداعی برای مسئله پیش‌‌آمده و حذف برخی از آنها است که منجر به پدید آمدن موقعیت‌های جدید خواهد شد و درنتیجة آن، گونه‌زایی و تنوعِ زیستی به وجود خواهد آمد. داروینیسمِ فعالِ پوپر در تقابل آشکار با آرای رایج زیست‌شناسان در انفعالِ موجودات نسبت به انتخاب طبیعی و در توافق با رویکردهای متأخرتر در زیست‌شناسی است. هرچند سابقة چنین نگاهی در آرای خود داروین در دو بحث انتخاب مصنوعی و انتخاب جنسی نیز قابل ردیابی است، اما پوپر آن را برجسته می‌سازد. در این مقاله کوشش می‌شود خوانشی عمیق‌تر از معرفت‌شناسی پوپر عرضه شود که هم‌نوا با نوع خوانش او از داروینیسم باشد.

کلیدواژه‌ها

• "پوپر"
• "شناخت عینی"
• "داروینیسم فعال"
• "داروینیسم منفعل"
• "معرفت‌شناسی تکاملی"

عنوان مقاله [English]

Objective knowledge of the product of active Darwinism in Popper's evolutionary epistemology

نویسندگان [English]

• mahdi boroujerdi ¹
• hadi samadi ²
• Ali Reza Mansouri ³

¹ PhD student of Philosophy of Science, Department of Philosophy of Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² Assistant professor, Department of Philosophy of Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

³ Associate professor, Department of Philosophy of Science, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Darwin’s evolutionary theory has taken on a number of readings since its introduction. The common view in the twentieth century was based on blind chance and natural selection. While in some recent views, living organisms are considered as active, not passive ones that remain to be selected. In this article, we will describe Popper as a philosopher, which interested in the theory of evolution. He attributes special importance to the agency of organisms and their activities. We will show how Popper criticized old views and offered new ones. Popper saw agency as an ongoing process that involved arising problems, finding innovative solutions to problems, and eliminating some of them, which will lead to speciation and increase of biodiversity. Popper's active Darwinism is in obvious contrast to the common views of biologists on the inactivity of organisms toward natural selection and in agreement with so-called non-adaptationism. It is shown that the history of such a view can be traced back to Darwin when he spoke on artificial selection and sexual selection. This article attempts to offer a deeper reading of Popper's epistemology that is consistent with his reading of Darwinism.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Popper"
• " Objective Knowledge"
• " Active Darwinism"
• "Passive Darwinism"
• "Evolutionary Epistemology"