نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده علوم اسلامی بنیاد پژوهش های اسلامی، خراسان شمالی، ایران.

چکیده

کیفیت ربط ثابت به متغیر یکی از مشکلترین مسائل فلسفی است که فیلسوفان اسلامی از دیرباز درصدد حل آن بر آمده و پاسخ‌های متفاوتی را بیان کرده‌اند. تلاش آنها در این زمینه اگرچه ارزشمند است، لیکن به نظر می‌رسد کامل نیست و به مهمترین پرسش این مسأله که چرایی و چگونگی برآمدن تغیر از دل ثبات است، پاسخ نمی‌دهد. در این مقاله، ضمن بیان برخی از مهمترین پاسخ‌های ارائه شده و نقد آنها، به رهیافتی جدید در حل معضل ربط ثابت به متغیر بر اساس مبانی وجودی حکمت متعالیه نائل شده‌ایم که دیدگاه رایج در هستی شناسی را به کلی تغییر می‌دهد. بر اساس این رهیافت تغیر ناشی از ضعف وجود است و از ناحیه علت به معلول منتقل نمی‌شود. تغیر از دل ثبات می‌جوشد و سیلان امری تشکیکی است که تمامی مراتب امکان را در بر گرفته و وجود نه در یک نقطه، بلکه در طی مراتب متعدد از ثبات و قرارش کاسته و بر پراکندگی و بی‌قراری‌اش افزوده شده و جنبشش مضاعف می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A New Approach in Solving the Problem of "Relationship between fixed beings and moving beings"

نویسنده [English]

  • mohammad mahdi kamali

Assistant Professor, Research Institute of Islamic Sciences, Islamic Research Foundation, Khorasan Shomali, Iran.

چکیده [English]

Relationship between fixed beings and moving beings, is one of the most difficult philosophical problems that Islamic philosophers have tried to solve it and have given different answers. Their efforts in this regard, although valuable, are not convincing and do not answer the most important question of why and how change emerges from stability. In this article, while expressing some of the most important answers and criticizing them, we have achieved a new approach to solving this problem based on the existential foundations of transcendent wisdom, which completely changes the common view in ontology. According to this approach, change arises from the weakness of existence and does not extend from cause to effect. Change comes from stability, and motion has degrees that encompass all possible beings. Not in one place, but in several stages, the stability of existence reduces, and its restlessness and movement increases.
KEY WORDS:
Relationship between fixed beings and moving beings, Degrees of movement, Intrinsic motion, Incremental movement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Relationship between fixed beings and moving beings
  • Degrees of movement
  • Intrinsic motion
  • Incremental movement
ابن سهلان ساوی، عمر. البصائر النصیریة فى علم المنطق. چاپ اول. تهران: شمس تبریزى، ۱۳۸۳.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. الاشارات و التنبیهات. چاپ اول. قم: نشر البلاغة، ۱۳۷۵.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. التعلیقات. بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامى، ۱۴۰۴ الف.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. الهیات شفاء. قم: مکتبة آیة الله المرعشى، ۱۴۰۴ ب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. طبیعیات شفاء. قم: مکتبة آیة‌ الله المرعشى، ۱۴۰۴ ج.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. الحدود. چاپ دوم. قاهره: الهیئة المصریة، ۱۹۸۹.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. رسائل ابن سینا. قم: انتشارات بیدار، ۱۴۰۰.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. مباحثات. چاپ اول. قم: انتشارات بیدار، ۱۳۷۱.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. النجاة من الغرق فى بحر الضلالات. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۹.
ابن الغیلان. حدوث العالم. چاپ اول. تهران: موسسه مطالعات اسلامى، ۱۳۷۷.
بغدادی، ابوالبرکات. المعتبر فى الحکمة. چاپ دوم. اصفهان: دانشگاه أصفهان، ۱۳۷۳.
بهمنیار، ابوالحسن‌بن‌مرزبان. التحصیل. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۵.
فخر رازى، محمد. شرح الفخر الرازى على الإشارات (شرحى الإشارات). قم: مکتبة آیة الله المرعشى، ۱۴۰۴.
رازى، قطب الدین و باغنوى. الهیات المحاکمات مع تعلیقات الباغنوى. چاپ اول. تهران: میراث مکتوب، ۱۳۸۱.
سبزواری، ملاهادی. شرح منظومة. تصحیح حسن حسن‌زاده آملی. چاپ اول. تهران: نشر ناب، ۱۳۶۹-۱۳۷۹.
سهروردی، شهاب‌الدین. حکمة الاشراق. چاپ دوم. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، ۱۳۷۳.
سهروردی، شهاب‌الدین. مجموعه مصنفات شیخ اشراق. چاپ دوم. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، ۱۳۷۵.
سهروردی، شهاب‌الدین. هیاکل النور. چاپ اول. تهران: نشر نقطه، ۱۳۷۹.
شهرزورى، شمس‌الدین. رسائل الشجرة الالهیة فى علوم الحقایق الربانیة. چاپ اول. تهران: موسسه حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۸۳.
شهرزورى، شمس‌الدین. شرح حکمة الاشراق. چاپ اول. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، ۱۳۷۲.
طباطبایی، سید محمد حسین.  نهایه الحکمه. چاپ دوم. قم: موسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۷.
طوسی، نصیرالدین.  شرح الاشارات و التنبیهات. چاپ اول. قم: نشر البلاغة، ۱۳۷۵.
صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم. حاشیه بر الهیات شفاء. قم: انتشارات بیدار، بی تا.
صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم.  الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الأربعة. چاپ سوم. بیروت: دار احیاءالتراث‏، ۱۹۸۱.
صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم. رسالة فى الحدوث. چاپ اول. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ۱۳۷۸.
صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم. سه رسائل فلسفى. چاپ سوم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۸۷.
صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم. شرح هدایه اثیریه. چاپ اول. بیروت: موسسه تاریخ عربی، ۱۴۲۲.
صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم.  الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة. چاپ دوم. مشهد: المرکز الجامعى للنشر، ۱۳۶۰.
فارابى، ابو نصر.  الاعمال الفلسفیة. چاپ اول. بیروت: دار المناهل، ۱۴۱۳.
فیض کاشانى، ملامحسن. اصول المعارف. چاپ سوم. قم: دفتر تبلیغات اسلامى، ۱۳۷۵.
کلینی، محمدبن‌یعقوب. الکافی. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷.
کمالی، محمد مهدی، کمالی، محمد محسن. ''گستره وجود سیال در قلمرو هستی.'' حکمت اسلامی ۴. شماره ۷ (۱۳۹۹): ۹- ۳۲.
میرداماد، محمد باقر. قبسات. به تحقیق دکتر مهدی محقق و دیگران. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۷.
میرداماد، محمد باقر. نبراس الضیاء و تسواء السواء فى شرح باب البداء و اثبات جدوى الدعاء. چاپ اول. قم-تهران: انتشارات هجرت و میراث مکتوب، ۱۳۷۴.
میرداماد، محمد باقر. مصنفات میرداماد‏‏. به اهتمام عبدالله نورانى. چاپ اول. تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگى‏، ۱۳۸۱-۱۳۸۵.
 
CAPTCHA Image